BMW F 650 GS Konjektör Değişimi
Motosikletimde aküye bağlı bir voltmetre bulunuyor. Bu sayede motorun ne kadar elektrik ürettiğini takip ediyorum. Şimdiye kadar rölantide 14V civarı, 3-4 bin devir bandında da 13.8-13.5V arasında gidip geliyordu. Ancak son zamanlarda bu değerler 0.3 V kadar düştü, 3-4bin devir bandında 13.2V oldu. Bununda anlamı konjektör artık ömrünü tamamlıyor demek. Ancak tamamen ne zaman bozulur bilemeyiz. Bu şekilde 1 yılda gidebilir, 1 ayda. Ancak konjektör dediğimiz elektronik parça birden bozulmuyor. Zamanla ürettiği voltaj düşüyor ve en sonunda hiç çalışmaz hale geliyor. Yani bozulma sürecinde sorunu fark edebilirsiniz.
Peki bozulunca ne olur ? Motor statörde ürettiği gücü aküye iletemez. Akü sarj olmadığı için aküde kalan enerjide çok kısa süre içinde biteceğinden motor çalışmaz hale gelir.
Ben uzun yolculuklar yapmayı sevdiğimden ve motorumu satma planım olmadığı için konjektörü değişmeye karar verdim. Bu noktada karşımıza bir çok seçenek çıkıyor.
1- Orjinal konjektör 171€ borusan fiyatı
2- Shindengen Mosfet konjektör 125$ + 25$(Amerika'dan kargo fiyatı)
3- Caltric Mosfet konjektör 65$ + 25$(Amerika'dan kargo fiyatı)
4- Çin malı alternatifler (örn : yhc 25$ aliexpressde)
Shindengen bu işin piri, en kalitelisidir. Alıp pişman olan görmedim. Orjinal konjektörden sonra arkadaşın shindengeni benim motorda denediğimizde direk rölantide 14.2 yi gördük. Bunun üzerine araştırma yaparken
Caltric ile karşılaştım. 2-3 yaşında bir amerikan firması. Ürün görselleri, web sayfası ve yorumlarını beğenince fiyatıda uygun olunca caltric tercih ettim. Şimdilik bir şikayetim yok.
Bu listenin dışında herhangi 3 fazlı bir konjektörüde takıp kullanabilirsiniz. %90 iş yapacaktır ancak çin malı konjektör ne kadar uzun süre kullanabileceksiniz ya da kötü konjektör başka nerelere zarar verebilir bilemiyorum.
Peki bu değişimi nasıl yapacağız ?
Tüm bu işlemlere başlamadan önce sorunun kaynağının konjektör mü yoksa statör(alternatör) mü olduğunu anlamamız gerekiyor. Bunu anlamak için bir avometre-multimetreye sahip olmanız gerekiyor.
Statörün sağlığını ölçmek
1-Motorun sağ motor kapağından çıkan 3 sarı kablonun(s1,s2,s3 diyelim) konjektöre bağlantığı soketini çıkarıyoruz. Artık motorun ürettiği elektrik aküye gitmiyor. Merak etmeyin motor siz ölçüm yapana kadar aküdeki elektrik ile idare edebilir.
2-Avometreyi Diyot konumunu alıyoruz. Avometrenin bir ucunu şaseye diğer ucunu sıra ile statorden cıkan kablolara değdirip alarm sesi duyuyormuyuz diye kontrol ediyoruz. Cihaz öterse statörde kısa devre var demektir.
3-Avometreyi AC voltaj moduna alıyoruz. Uçların birini bir s1 de sabit tutarak diğer ucu s2 ve s3'e tek tek temas ettirip çıkan değerleri okuyoruz. Bunu s2 ve s3 işin ayrı ayrıı yapmak gerekiyor. + - yönler AC voltajda fark etmez. Bunu yaptığınızda sağlıklı bir F650GS statöründen 3 sarı kablo için ayrı ayrı 29-30V voltaj okumanız gerekiyor(Kaynak pek sağlam değil.). Bu voltaj değeri her motorda farklı çıkacaktır. Örneğin önceki motorum Hyosung GT250 de 50V sağlıklı anlamına geliyor. Eğer 3 sarı kablodan da dediğim değeri alıyorsanız sorun yok demektir.
4-Avometreyi direnç(ohm) moduna alıp statörden gelen soketin birine avometrenin bir ucunu değdirip sırası ile diğer ucu statörden gelen diğer 2 sokete ayrı ayrı dokundurup ve bunu her soket için ayrı ayrı yapıp 0.5 den fazla ve her soket için diğerine yakın bir değer okumamız gerekli.
Ancak bu değer ACV' de olduğu gibi motosiklete özel bir aralıkta olup, motorun servis klavuzundan bakmanız gerekir. Ancak şu bir gerçek ki direnç modunda 0 görürseniz sorun var demektir.
Bu adımları başarı ile tamamladıysanız statörünüz sağlamdır diyebiliriz. Eğer bu kısımda bir sorun varsa statörünüz sağlam konjektörü de bozuyor demektir.
Şimdi gelelim yeni konjektörü bağlamaya. Bu aşamada ilk yapacağız şey eski konjektöre giren kabloları en dipten kesmek. Çünkü orjinal konjektör ile statör ve akü arasında BMW'nin özel ve tek çakmalık soketleri mevcut. Bunlar hem su geçirmez hemde sök tak yaparken sağlam soketler olduğundan bunları kullanmaya devam edeceğiz.
Bizim işimiz sadece bu soketlerden konjektöre gelen kablolarda. Bu kısımda ufak bir tadilat yapacağız. Konjektörlerin büyük çoğunluğu 5 kablolu ( 3 statör, 1 artı 1 eksi) şeklinde. Bizim motorda ise 7 kablo mevcut. (3 stator, 2 artı 2 eksi) . Bunun elbet düşünülmüş hesaplanmış bir çok nedeni vardır, takip ettiğim kadarı ile bir artı eksi demeti aküye diğeri kontağa doğru gidiyor. Velhasılı kelam bu 2 tane olan artı ve eksi kabloları konjektöre gelmeden teke düşüyoruz ve güzelce yalıtıyoruz.(Merak etmeyin mosfet takan herkes bunu yapıyor.)
Sonrasında aldığınız konjektöre uygun şekilde kabloları bağlayacaksınız. Shindengen ya da Caltric gibi kaliteli bir konjektör alırsanız içinden su geçirmez soketler çıkar(bağlantıları yaptığınız ek yerlerini lehimlemenizi öneririm.). Bu sayede hem yalıtım işinden kurtulursunuz hemde konjektörü söküp takmanız kolay olur.
SHINDENGEN MOSFET FH020AA REGULATOR/RECTIFIER KIT
http://i.imgur.com/XFqysxD.png
Bu aşamadan ölçüm yapıp sonuçları görebilirsiniz. Mosfet konjektörlerde voltaj koruması vardır 14.5 dan fazlasını bu yüzden göremezsiniz.
Şu an benim motordaki durum kış nedeni ile can çekişen akümle beraber rölantide sis farı ve kısalar açık 13.8-14
3-4k devir aralığında 13.7-13.9 elcik ısıtma, sis farı ve kısa ile birlikte. Normalde sağlıklı olan 13.5-14.5 arası bir sarjdır.
Benim okuduğum değerler direk aküden, konjektörün çıkışında bu değerler daha yüksek olacaktır.
Burdaki bilgiler tamamen kendi tecrübe ve bilgilerim ışığında yazılmıştır. Doğruluğu her zaman tartışmaya açıktır, bu sayede eksik bilgilerimizi tamamlamış oluruz. Ancak yazdıklarımı yapıp bişeyleri bozarsanız sorumluluk size aittir : )
