Motosiklet Güvenliği İçin Avrupa Planı
Avrupa’da gittikçe daha fazla insan çeşitli nedenlerden dolayı motosiklet kullanmaya başlamaktadır ve bunun en önemli nedenlerinden bir tanesi de trafik sıkışıklığıdır. Avrupa yolarındaki motosiklet sayısı, son 20 yılda iki katından fazla artmıştır. Motosiklet kullanmak pahalı olmayan, çevre dostu ve etkin bir ulaşım yolu sunmaktadır.
Bununla birlikte, motosiklet güvenliği, gittikçe daha fazla sayıdaki yetkilinin – ayrıca motosiklet kullanımının olumlu yönlerini ve ulaşıma getirdiği ana faydalarını azımsatmak için güvenlik tartışmalarını gündeme getirenlerin – ilgi alanına girmektedir. Önerilmiş olan çözümlerin bazıları ise motosiklet kullanımını tamamen göz ardı etmektedir. Bu nedenlerden dolayı FEMA, son kullanıcıların arzularını ve gereksinimlerini göz önünde tutan bağlı organizasyonlardan derlenmiş deneyimler doğrultusunda, Avrupalı binicilerin görüşlerini fark edilmiş – ve olası – motosiklet güvenlik sorunları bağlamında sunarak, motosiklet güvenliği tartışmasına katkıda bulunmak arzusundadır.
Ne hükümetler ne de binicilerin kendileri tarafından uygulamaya sokulan hiçbir yol güvenliği motosiklet kullanımını asla tamamen risksiz bir hale getiremez. Bu durum, yürüyüş ve bisiklet kullanımı için de geçerlidir. Mamafih, bu risklerin ne şekilde ele alınacağı, modern toplumumuza nasıl uyarlanacağı ve uyumlu bir şekilde yaşanacağı konusunda genç binicileri eğitmek, günlük yaşamın bir parçası olarak bir yer edinmiş olan yaralanmaları ve kazaları azaltmak adına hiç şüphesiz önemli bir etkiye sahip olacaktır.
Motosiklet güvenliği konularına, doğru içeriği kazandırmak gerekmektedir ve artan kullanım, motosiklet güvenliğindeki azalmanın bir mazareti olarak gösterilmemelidir. Yol güvenliği hedefleri, kaza oranlarını yansıtır olmalıdır.
Çeşitli yol güvenliği girişimlerinin etkilerinin daha iyi bir şekilde gözlemlenmesinine de gerek duyulmaktadır. Kazalar hakkındaki polis raporlarından elde edilen verilerin işlenmesi, motosiklet güvenliğinde büyük bir paya sahiptir. Mamafih, polis tutanaklarının AB üyesi ülkeler arasında gerek nitelik gerekse nicelik bakımından belirgin bir şekilde farklılıklar göstermesi, anlamlı bir analiz ve karşılaştırma yapabilmek için üstesinden gelinmesi güç bir zorluğu doğurmaktadır.
Çeşitli araştırma projelerinde ortak bir yöntem kullanımı da önemlidir. Motosiklet kazalarına neden olan ana etmenlerin doğru şekilde algılanışlarını sağlamak için, uluslar arası kabul görmüş yöntemleri izleyen projeler geliştirilmeli ve gelecekteki yol kazalarını daha iyi anlamak için de bu projeler diğer tür araçlara da uygulanmalıdır.
Hiç kimse doğru yapılandırılmış, kapsamlı ve uygun maliyetli bir temel eğitim almadan motosiklet kullanmaya başlamamalıdır. Acemi bir biniciyi, motosikleti kamuya açık yollardaki normal trafik şartlarında güvenle kullanabilecek kapasiteye getirecek temel eğitimin anahtar öğelerini belirlemek hayati bir konudur. Fikir birliğindeki yetersizlik, uygun maliyetli bir Pan-Avrupa başlangıç sürüşü eğitiminin belirlenmesinin önündeki bir engeldir. Bu nedenle FEMA ve diğer motosiklet organizasyonları, lisans öncesi biniciler için kapsamlı, hesaplı ve konuyla ilgili bir Avrupa modelinin temel öğelerini ve araçlarını tanımlayan Initial Rider Training (IRT) – Başlangıç Sürüşü Eğitimi (BSE) adlı projeyi geliştirmişlerdir.
Sürücü İkinci ve Üçüncü Lisans Yönergeleri’nin hiç bir güvenlik önlemi sunmadıkları FEMA üyelerince gözlenmiştir. Bir çözüm olarak, IRT eğitim programı modelini, Avrupa Komisyonu’nun Üçüncü Sürücü Üçüncü Lisansı çatısı altına alması sağlanmalıdır. Lisans testinin ana amacı, adayın temel becerisinin ve bilgisinin niteliğinden emin olmaktır ki, bunun anlamı şudur: Bir motosikleti kamuya açık yollarda güvenle kullanmak için gereken minimum bilgi ve beceri. Dolayısıyla, lisans testinin bunu tam olarak sağlayacak biçimde tasarlanmış olmasının büyük önemi bulunmaktadır.
Prensip olarak, FEMA koruyucu giysilerin istençli bir şekilde kullanımını desteklemektedir ancak, konfor ve maliyet unsurlarının göz önüne alınmaları gerekmektedir. Kişisel koruyucu donanımın olumlu nitelikleri, binici için tehlikeli bir biçimde rahatsızlık verebilecek olan olumsuz etkilerine karşın her zaman dengelenmiş olmalıdır. Nitelikli bir kask, ceket, pantolon, eldiven ve bot satın almanın maliyeti kayda değer miktarlarda olmaktadır ve FEMA maliyetlerdeki bir düşüşün, kullanımda bir artışa yol açacağına inanmaktadır. Bununla beraber, kişisel koruyucu donanım kullanımına bir dayatma getirilmemelidir.
Motosiklet tasarımı, motosikletleri gittikçe daha yetkin, daha özelleşmiş ve güvenlik konusunun öneminin daha çok vurgulandığı araçlar haline getirmiştir. Bir çarpışma sırasında motosiklet kullanıcıları genellikle motosikletten koptukları için, motosiklete iliştirilmiş olan “bacak koruyucuları” ya da hava yastıkları gibi isimlerle adlandırılan koruyucu donanımlar, koruyucu giysilerden daha az etkin olmaya eğilimlidirler ve bunlara ciddi bir ilgi gösterilmemelidir.
Pek çok Avrupa ülkesinde arabalar ve motosikletler arasındaki çarpışmalar, tüm motosiklet kazalarının %50’sinden fazlasını teşkil etmektedir. Çalışmalar göstermektedir ki, arabalar ve motosikletler arasındaki her 10 çarpışmadan 8’ine dikkatsiz bir otomobil sürücüsü neden olmaktadır. FEMA, arabalar ve motosikletler arasındaki kazalardaki ölümleri ve yaralanmaları azaltmanın en etkin yolunun, sürücünün farkındalığının ve binicinin çarpışmadan kaçınma stratejilerinin öneminin vurgulanması olduğuna inanmaktadır.
Otomobil sürücülerinin motosikletleri fark etmesindeki yetersizlik sorunu, motosiklet güvenliğinde önemli bir konudur. Gündüz farlarının (Day Time Running Lights – DRL) etkenliği üzerine güvenilir bir ölçüm elde etmedeki zorluklara bağlı olarak, bu farların kullanımını destekleyen bilimsel temeller halen yeterli değildir. FEMA’nın görüşü, tüm tartışmanın tamamen sezgisel ve politik olduğudur. Gündüz farlarına ve parlak renkli giysilere çok fazla odaklanmanın, dikkatlerin arabalar ve motosikletler arasındaki çarpışmaları engelleyecek olan daha önemli etkenlere yönelmesine engel olduğundan kaygılanmaktadır.
Gündüz farları ele alındığı sürece, bir motosikletten tamamen farklı bir şekil arz etmeleri ve farların motosiklet görünürlüğünü zayıflatmamaları dolayısıyla, FEMA bu farların 4-tekerlekli araçlarda kullanımına karşı değildir. Bununla birlikte, FEMA gündüz kullanımına vakfedilmiş farların tüm araçlara uygulanmasının geçiş sürecinde, gündüz/kısa huzmeli farların uyumlaştırılmasına muhalif kalmaktadır.
ITS’in trafik yönetim uygulamaları, motosikletleri de kapsayacak şekilde geliştirilmelidir. Motosikletlerin ITS yol ücretlendirme uygulamalarına makul düzeyde ücretlerle dahil olmalarına rağmen, FEMA hükümetleri tüm Avrupa çapında var olan trafik sorunlarının çözümünün bir parçası olarak, motosikletleri yol ücretlendirmelerinden muaf tutmaya çağırmaktadır.
Yol yetkilileri, kent devingenliği sorununa yeni bir stratejik yaklaşımın bir parçası olarak trafik kurallarını motosiklet kullanıcılarının ihtiyaçlarına (otobüs ve tercihli yollara erişim, filtreleme, çift duruş hattı, vs.) göre düzenlemelidirler. Kent Ulaşımı İçin Yeşil Bildiri (The Green Paper on Urban Transport), Avrupa çapında motosiklet-dostu uygulamaların uyumlaştırılması için anahtar bir fırsattır.
Avrupadaki kamuya açık bazı yolların nitelikleri, bu sorumluluk alanındaki yetkinlik ve deneyim eksikliğine bağlı olarak pek az bir gelişme kaydetmişlerdir. Bazı Avrupa ülkelerindeki diğer yol yetkilileri ise, motosiklet organizasyonları ile yakın işbirliği yaparak,
yol inşası ve bakımında çalışan tüm personel için detaylı yönergeler bulunan el kitapları üretmişlerdir.
Gerçek risk faktörlerine dayalı adil ve faydalanılabilir sigortalama, motosiklet güvenliğini artırmak için kullanışlı bir araç olabilir. Aynı şekilde, indirilmiş KDV oranları ya da koruyucu giysiler, lisans sonrası eğitim ve diğer güvenlik öğeleri için yapılan harcamalardaki vergisel indirimler gibi mali olarak özendirici tedbirler, güvenlik-merkezli daha fazla seçeneği motosiklet kullanıcılarına kolayca sunabilecektir.
A.B.D. ve İngiltere, son dönemlerde motosiklet güvenliğini artıracak en uygun çözümleri bulmak amacıyla, motosiklet stratejileri geliştirmişlerdir. Bu son örnekler göstermiştir ki, endüstriden, son kullanıcıya ve ulusal ulaşım yetkililerinden, yerel yol güvenliği uzmanlarına kadar tüm motosiklet güvenliği yetkililerini konuya dahil etmek en iyi ilerlemeyi sağlayacaktır ve bunun Avrupa’da desteklenmesi gerekmektedir.
I. Avrupa’da motosiklet kullanımına kısa bir giriş
· Avrupa’daki motosiklet kullanımı hem bir keyif etkinliği olarak hem de kent merkezlerindeki sıkışıklıkla başa çıkmak için bir seçenek olarak artmaktadır.
· Ortalama motosiklet edinme yaşının ve motosiklet kullanan kadınların sayısının eskisine oranla daha fazla artmasıyla birlikte, motosikletlere olan eğilim gelişme göstermektedir.
· Motosiklet kullanım amaçlarında ve motosiklet kullanıcılarında bir çeşitlilik bulunmaktadır.
· Motosikletler, arabaların güvenli oluşlarına karşın yaşamsal bir alternatif sunarlar. Diğer herhangi bir motorlu ulaşım aracıyla karşılaştırıldıklarında, özellikle daha az miktarda sera etkisi yapan gaz emisyonlarıyla iklim değişimi üzerindeki etkileri açısından ve daha düşük miktardaki yakıt tüketimleri nedeniyle temel avantajlara sahiplerdir.
· Motosikletler gerek iş, gerek sosyal hareketlilik açısından, daha fazla hareketliliğe duyulan ihtiyaçları etkili ve etkin bir şekilde karşılamaktadırlar.
· Motosiklet kullanımı lehinde destekleyici düzenlemeler, motosiklet kazalarını azaltacaktır.
II. Motosiklet güvenliğini doğru anlamlandırmak
· Yürürlüğe konan her tür yol güvenliğinden bağımsız olarak, motosiklet kullanımı asla risksiz bir hale getirilemez ki, bu durum yürüyüş için bile aynıdır.
· Çoğu binici, hasar alabilecek yol kullanıcıları olduklarının gerçeğinin tam olarak farkındadır.
· Motosiklet kullanıcıları arasındaki bir azınlığın, aşırı davranışlar sergileyerek “yüksek riskleri göze aldıkları” yadsınamaz. Ancak, bu durum 4-tekerlekli araç sürücüleri ve hatta bisikletçiler için de geçerlidir. Bu azınlık sık sık kötü bir tablo oluşturmakadır fakat tüm motosiklet kullanıcılarını yansıttıkları düşünülmemelidir.
· Salt rakamlar, motosiklet kazalarındaki eğilimi tam olarak yansıtmamaktadır. Artışları/azalışları hesaba almamak, riskin aydınlatılmasını sekteye uğratır ve gerçeğe uygun olmayan yanıtlara yol açabilir.
· Çeşitli yol güvenliği uygulamalarının etkilerinin daha etkin bir şekilde izlenmesi gerekmektedir.
· Verilerin polis tutanaklarından elde edilmesi, motosiklet güvenliğinin başlıca ilgi alanıdır ancak, veriler Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında kayda değer şekilde farklılık göstermektedir. Bu durum, anlamlı bir analiz ve karşılaştırma için aşılması güç bir engel oluşturmaktadır. Trafik polisinden elde edilen verilerin daha etkin bir şekilde düzenlenmesine ve geliştirilmesine ihtiyaç vardır.
· Avrupa, matbu bir Pan-Avrupa trafik kazası rapor formu geliştirmeli ve yürürlüğe sokmalıdır.
· Motosiklet kazalarındaki benzeri olayları anlayışlarını geliştirmek için, trafik polislerinin daha iyi bir eğitime ihtiyaçları bulunmaktadır.
· Etkin karşı önlemlerin tasarlanması, motosiklet kazalarının güncel nedenlerinin kapsamlı şekilde araştırılmasını ve motosiklet kullanıcılarının risk altında olduklarının tanımlanmasını gerektirmektedir.
· Motosiklet güvenliğinden bahsederken, istatistik bilgilerde hem nitelik hem nicelik bakımından genel bir sorun bulunmaktadır.
· Avrupa, motosiklet kazaları ile ilgili olarak AB için ortak bir yöntemi ve ulusal çalışmaları desteklemelidir.
· AB üyesi ülkeler, güvenilir ve tutarlı istatistikleri tüm AB’ye ve örneğin CARE gibi uluslararası referans veritabanlarına sağlamalıdırlar.
· Endüstrinin bazı reklam kampanyalarını yeniden tasarlaması, motosiklet güvenliğine yardımcı olabilecektir.
· Avrupa ve üye ülkeler, motosiklet araşırmalarının kendileri de motosiklet kullanıcıları olan uzmanlarca yapılmasını sağlamalıdırlar.
III. Avrupada Motosiklet güvenliğini geliştirmek
FEMA, Avrupa’da motosiklet güvenliğini kayda değer bir şekilde geliştirmek için en önemlileri olduklarına inandığımız unsurları Haddon Matrix kavramını kullanarak seçmiştir.
Unsurlar:
İNSAN
- Ucuz atlatılan olayların araştırılması
- Eğitim & öğretim
- Lisans
- Fiziksel/Alkol/Madde zayıflıkları
- Kişisel koruyucu donanım
- Kask ve kask kullanımı
ARAÇ
- Araç donanımı
- Aracın durumu
- Araç modifikasyonları
- Bakım
- Akıllı ulaşım sistemleri
ÇEVRE
- Yol altyapısı
- Diğer yol çevre konuları
- Yol bakımı
- Yol tehlikeleri ve kara nokta yönetimi
- Trafik yönetimi
- Diğer araç tasarımları
SOSYAL
- Sürücü farkındalığı
- Motosiklet endüstrisinin reklamları
- Motosiklet dergileri
- Ulaşım kesiminin davranışı
- “Güvenli diyalog” – Binicinin kaale alınması
- Sigorta ve mali güdümler
ÖZETLE İNSAN UNSURLARI
FEMA’nın görüşleri:
. Kusurlara ve davranışlara bağlı yanlış anlaşılmaları gidermek ve kaza nedenlerinin anlaşılmasında gelişme sağlamak için, ucuz atlatılan olayların araştırılmasının can alıcı bir önemi bulunmaktadır
· Temel bir binici eğitimi esastır. Başlangıç sürüş eğitiminin büyük gelişimler sağlamasından dolayı (Türkiye`de durum böyle değildir - EMOK notu), FEMA sürücü belgesi sonrası zorunlu bir eğitime herhangi bir ihtiyaç görmemektedir.
· Eğitimin kalitesi ve etkinliği, eğitmenin yeterliliğine yüksek düzeyde bağlıdır. Kabul görmüş bir eğitim programına katılmamış olan hiç kimsenin eğitim vermesine izin verilmemelidir.
· Gerçekten niteliği kesinleşmiş bir motosiklet sürücü belgesi testinin temel yönergeleri Avrupa motosiklet güvenliğine büyük ölçüde fayda sağlayacaktır.
· Deneyimli binicilerin arabalarla çarpışmalarına daha az rastlanmaktadır.
· Çarpışmadan kaçınmanın temel teknikleri, temel binici eğitiminin bir parçası olmalıdır.
· Bu istatistik olarak bir azınlığı gösterse bile, alkollü sürüş motosikletçinin kaza yapmasına neden olabilmektedir.
· Kişisel koruyucu donanımın olumlu özellikleri, sürücü için tehlikeli bir biçimde rahatsızlık verebilecek olan olumsuz özelliklerine karşı bir dengede olmalıdır.
FEMA’nın önerileri:
· Avrupa, Yeni Binici Eğitimi (Initial Rider Training) projesini Avrupa 3.Sürücü Belgesi Yönergesine dahil ederek projenin sonuçlarını bütünleştirmelidir. AB Sürücü Belgesi çatısı, motosiklet eğitmenlerinin eğitimi için temel ana yönergeleri sağlamalıdır.
· Bir çarpışmadan kaçınma stratejisindeki anahtar unsurlar, başlangıç sürüş eğitimi programında vurgulanmalıdır. Bu stratejiler öğretici programlarda vurgulanmalıdır.
· Hükümetler, yeni başlayan bir binicinin tehlikeleri algılayışını trafiğe çıkmadan önce geliştireceği bir e-platform modülünün geliştirilmesini finanse etmelidirler.
· Hükümetler, belge sonrası eğitim programlarının gelişimi için destek vermelidirler.
· Sigorta firmaları, belge sonrası eğitimi prim indirimi ile ödüllendirmelidirler.
· Suçluların, binicileri geliştirmeye yönelik kurslar doğrultusunda “iyileştirici” eğitimlere zorunlu olarak tabi tutulmalarının, bu kişilerin davranışlarını ve tehlikeleri algılayışlarını geliştirmeye yönelik olduğu belirtilmelidir.
· Üye ülkeler, motosiklet kullanımına yönelik kişisel koruyucu giysiler ve kasklardaki KDV oranlarını düşürmelidir.
· Hükümetler ve yerel yetkililer, eğitim tesislerinin sağlanmasında yardımcı olmalıdırlar. Bu tür tesisler hem başlangıç sürüş eğitimi için, hem de sürücü belgesi testleri ve belge sonrası eğitim için kullanılabilirler.
· Avrupa, ılık iklimlere daha uygun, makul fiyatlı sürüş donanımının geliştirilmesini hedefleyen bir araştırma yürütmelidir.
· Avrupa araştırma programları, kaskların (ağırlık, sislenme, gürültü ve görüş açısı bakımından) ve kişisel koruyucu giysilerin araştırılmasını ve ürün geliştirmelerini desteklemelidir.
ÖZETLE ARAÇ UNSURLARI
FEMA’nın görüşleri:
· Halihazırdaki motosikletler, on yıl öncekilere bile oranla daha iyi frenlere, daha büyük bir kararlı yapıya, daha iyi yanıt veren bir manevra yeteneğine, dah etkin kontrollere, yorgunluğu azaltan geliştirilmiş bir ergonometriye ve tüm sistemlerde geliştirilmiş bir güvenirliğe sahiptir.
· Bir çarpışma sırasında motosiklet kullanıcıları genellikle motosikletten koptukları için, motosiklete iliştirilmiş olan “bacak koruyucuları” ya da hava yastıkları gibi adlandırılan koruyucu donanımlar, koruyucu giysilerden daha az etkin olmaya yatkınlardır ve bunlara ciddi bir ilgi gösterilmemelidir.
· FEMA, tüm motosiklet ve scooterlarda, tüketici tercihine değer vererek, uygun fiyatlı ileri fren sistemlerinin (ABS ve/veya kombine fren sistemleri) aşamalı olarak hayata geçirilmesinin gönüllü olarak taahüt edilmesini desteklemektedir.
· FEMA, DRL’ler (kısa-huzmeli farlar) için AB uyumuna karşıdır. Bununla birlikte, görünümü tek bir motosikletten tamamen farklı olması ve motosiklet görünürlüğünü zayıflatmadığı sürece, DLR farların uygulamaya konmasına karşı değildir.
· FEMA, DRL’lere ve parlak renkli kostümlere fazla odaklanmanın, dikkatlerin arabalar ve motosikletler arasındaki çarpışmaları önleyici daha önemli unsurlara çevrilmesini engelleyeceğini düşünmektedir ki, bu unsurlar sürücülere ve binicilere yönelik farkında olma kampanyaları doğrultusunda geliştirilmiş sürücü farkındalığı ve binicinin trafik stratejisi olarak adlandırabiliriz.
· FEMA, motosiklet modifikasyonunun tarihi geleneklerini kısıtlamanın, yol güvenliği açısından herhangi bir faydası olacağını görmemektedir.
· Çalışmalar göstermiştir ki, pek az motosiklet kazası yetersiz bakım sonucu olan mekanik arızalar nedeniyle gerçekleşmektedir. Dolayısıyla, FEMA Avrupa çapı zorunlu yol yeterlilik testleri gibi, zorunlu güvenlik kontrollerine gerek olmadığı görüşündedir.
· FEMA, Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) uygulamalarının geliştirilmesinin, yol güvenliğini kayda değer bir şekilde geliştirme potansiyeline sahip olduğunun farkındadır. Bununla birlikte, bu bağlamda, “belirli bir araç kesimini ya da yalnızca yüksek risk altındaki kullanıcıları kapsayan hiçbir AUS geliştirilmemelidir” prensibinin kabul görmesi, FEMA’nın görüşüne göre tüm hükümetlerin AUS uygulamaları hakkındaki temeli oluşturmaktadır.
· Hükümetler, Avrupa çapında var olan trafik sorunlarının çözümünün bir parçası olarak motosikletleri yol ücretlendirmelerinden hariç tutmalıdır.
FEMA’nın önerileri:
· Motosikletlere diğer araçlara göre öncelik verecek şekilde uyarlanarak kullanışlı hale getirilebilecek AUS uygulamaları, motosikletleri de kapsayacak şekilde geliştirilmelidir.
· Hükümetler, Avrupa çapında var olan trafik sorunlarının çözümünün bir parçası olarak motosikletleri yol ücretlendirmelerinden hariç tutmalıdır.
ÖZETLE ÇEVRE UNSURLARI
FEMA’nın görüşleri:
· Defansif sürüş uygulayarak ve bunun motosiklet kullanıcıları için olan çarpıcı öneminin öngörüsü ile birlikte, biniciler yol zemininin niteliğinden ziyade, trafiğe konsantre olmak ihtiyacındadırlar.
· Bugün yol tasarımı, bakımı ve inşası genellikle genellikle doğrudan bir şekilde çok tekerlekli araçların (otomobiller, otobüsler ve ticari araçlar) gereksinimlerine göre düşünülmekte, motosikletlerin gereksinimleri sonradan düşünülmekte ya da hiç dikkate alınmamaktadır.
· Geliştirilmiş bir yol ağına dair temel motosiklet ihtiyaçları hava şartlarından bağımsız olarak iyi bir tutunma, net bilgilendirme, iyi bir karşılıklı görüş ve minimum engellerle karşılaşma riskini içermektedir.
· Bariyer sistemleri şimdiye dek motosikletler hariç tüm motorlu araç kategorilerini koruyacak şekilde tasarlanmış ve test edilmiştir.
· Belirli yol kesimleri, nedenleri ne olursa olsun, motosiklet kazalarına neden olmakla nam salmışlardır. Bununla birlikte, motosikletçilere karşı tehlike oluşturan yol şartları, sadece bu yol şartlarının kullanıcıların büyük çoğunluğu için bir tehlike göstermemesi nedeniyle nadir olarak işaretlenmişlerdir.
· Biniciler, motosiklet kullanıcılarına yönelik tehlikeleri ilk fark edenlerdir ve çeşitli Avrupa ülkelerindeki motosiklet organizasyonları Yol Tehlike Formları düzenlemekte ve kullanmaktadırlar. FEMA, bir Avrupa Yol Tehlikeleri Rapor Formu yaratmayı hedeflemiş bir çalışma gurubuna katılmaya hazır olmalıdır.
· A-direkleri ile (çev.notu: otomobillerin ön camının iki yanındaki, tavanı tutan metal yapı, ön cam direkleri) olan çarpışmalar, belirgin bir biçimde T-kavşaklarda olmakta ve ekseriyetle araba sürücülerinin savunmasız yol kullanıcısını görmemesine bağlanmaktadır.
· Bilgi ve iletişim teknolojileri geliştikçe ve trafik akışını geliştirme yolunda standartlaştıkça, elde edilen bilgiler motosiklet kullanıcıları için de erişilebilir olmalıdır.
FEMA’nın önerileri:
· Tüm standartlar motosiklet kullanıcılarının ihtiyaçlarını yansıtır şekilde gözden geçirilmeli ve geliştirilmeli, motosiklet-dostu tasarımları, yapılar, bakım yöntemleri teşvik edilmelidir.
· Nitelik denetimleri, motosiklet kullanıcılarının gereksinimleri de göz önüne alınarak düzenli bir şekilde yapılmalıdır.
· Hükümetler, motosiklet-dostu altyapı yönergeler var olduğunda, bu yönergelerin kullanımına destek vermeli, bu yönergeler var olmadıklarında ise oluşturmalıdırlar.
· Yol yetkilileri, (mevcut trafik işaretleri ile birlikte) özellikle motosiklet sürücülerini tehlikelere karşı uyaran özel işaret levhalarını (mevcut trafik işaretleri ile birlikte) yerleştirmelidirler.
· Görevliler, kamuya açık yollardaki “Kara Noktalar” oluşturan şartları incelemeli ve bunları saptadıklarında, şartların iyileştirilmesi için gereken önlemleri almalıdırlar.
· Avrupa, kamuya açık yol yetkililerine yardımcı bir araç olarak, tekdüzen bir Pan-Avrupa Yol Tehlikeleri Rapor Formu geliştirmeli ve uygulamaya sokmalıdır.
· Avrupa, yol inşası ve onarımı için en iyi uygulamaları desteklemelidir.
· Avrupa Komisyonu, yol bariyerleri sistemi için bir Avrupa motosiklet-dostu standartını süratle oluşturmak üzere FEMA’nın CEN’deki (Avrupa Standartları Komitesi) çalışmasını desteklemeli ve motosiklet dostu koruyucu bariyerlerin ülke düzeyinde kullanımını teşvik etmelidir.
· AB ve ulusal araştırma yetkilileri, motosikletlerin bilgi ve iletişim teknolojileri kullanan trafik yönetim şablonlarına dahil edilmelerini sağlamaları gerekmektedir.
· Yol yetkilileri, kent hareketliliğine yeni bir stratejik yaklaşımın parçası olarak, trafik kanunlarını motosiklet kullanıcılarının gereksinimlerine göre (otobüs ve tercihli yollara erişim, filitreleme, çift duruş hattı vs.) uyarlamalıdırlar. Kent Ulaşımı Yeşil Bildirgesi, motosiklet-dostu olumlu önlemlerin Avrupa çapında uyumlaştırılması için anahtar bir fırsattır.
· Motosikletler, diğer araçların tasarımları da gözetilerek ele alınmalıdır.
· UNECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Konseyi) forumu, savunmasız yol kullanıcılarının görünürlüğüyle birlikte A-direklerinin neden olduğu sorunları saptamak üzre görünürlük ile ilgili güvenlik kurallarını gözden geçirmelidir.
ÖZETLE SOSYAL UNSURLAR
FEMA’nın görüşleri:
· Çalışmalar göstermiştir ki, 10 çarpışmadan 8’inin dikkatsiz araba sürücüleri nedeniyle gerçekleşmesin yanı sıra, motosikletler ve arabalar arasındaki çarpışmalar tüm motosiklet kazalarının yaklaşık %50’sini oluşturmaktadır.
· Araba sürücülerinin motosiklet kullanıcılarını gözden kaçırmalarındaki en önemli unsur, sürücünün zihninin motosikletleri (ve diğer savunmasız yol kullanıcılarını) gözlemlemek üzere çalışmamasıdır.
· Arabalar ve motosikletler arasındaki çarpışmaların neden olduğu ölümleri ve yaralanmaları azaltmak için en etkin yol, sürücü farkındalığını ve binicilerin çarpışmadan kaçınma stratejilerini vurgulamaktır.
· Üreticiler ve yedek parça imalatçıları, sattıkları ürünlerin özellikle deneyimsiz biniciler tarafından satın alındığında, aşırı bir risk alımını özendirici özellikte olmamalarını sağlamak yükümlülüğündedirler.
· Bazı motosiklet dergileri, açıkça sorumsuz mesajlar verebilmektedirler. Kötü davranış biçimlerini özendirmekte ve genç sürücüler için karmaşık mesajlar vermektedirler.
· Binicilerin lisans sonrası gönüllü eğitimler doğrultusunda yeteneklerini geliştirmeye yönelik çabalarını yansıtan prim indirimlerinin uygulandığı, gerçek risk faktörlerine dayalı adil ve kullanılabilir bir sigortalama, motosiklet güvenliğini geliştirici, kullanışlı bir araç olabilir.
· Koruyucu donanımlar, lisans sonrası eğitim ve diğer koruyucu öğeler için KDV oranlarının azaltılması ya da yıl sonu mahfuz edilmesi gibi mali teşvikler, binicileri daha güvenlik-merkezli seçeneklere kolayca ve doğal olarak yönlendirebilecektir.
FEMA’nın önerileri:
· Motosikletleri fark etmek, sürücü başlangıç eğitimi ve sürücü belgesi programında zorunlu bir öğe haline getirilmelidir.
· Avrupa, özellikle bir motosiklet kullanıcısının ölümünden ya da yaralanmasından sorumlu olan bir araç sürücüsünün yaşam boyu karşılaşacağı sonuçlara dikkatlerin çekildiği “motosikletleri fark edin” kampanyalarını Avrupa çapında finanse etmelidir.
· Motosiklet dergileri, güvenlik konulu tartışmalarda makaleleriyle motosiklet camiasını desteklemeli ve motosiklet güvenliği tartışmalarında kendilerine düşen sorumluluğu üstlenmelidirler.
· Yol tasarım ve onarım çalışanları, motosiklet kullanıcılarının maruz kaldığı tehlikeler konusunda eğitilmelidir.
· Tıbbi acil müdahale servislerinin, motosiklet güvenliği prensiplerini, acil müdahale temel içeriğine dahil etme yollarını belirlemeleri gerekmektedir.
· Ulusal yetkililer motosiklet kullanıcıları arasında “güvenlik diyaloğu” teşvik etmeli ve geliştirmelidirler.
· Avrupa ve ulusal araştırma yetkilileri, motosiklet dinamikleri konusundaki uygun araştırmaları desteklemelidirler.
· Üye ülkeler, tüm motosiklet kullanıcılarının gerçek unsurlara dayalı adil ve kullanılabilir sigortalara sahip olmalarını mümkün kılmalıdır.
· Hükümetler, güvenlik konularını mali tedbirler doğrultusunda desteklemelidir.
Sonuç
Motosikletler ile ilgili araştırmalarda, binicilerin toplumun geri kalanından ayıran belirli bir biçimde basmakalıp bir şekilde ele alınması eğilimi bulunmaktadır. Gerçekten de belirli bir yaşam tarzına sahip “biniciler” hakkında yapılmış olan etnoğrafik çalışmalar vardır . Mamafih, bu basmakalıp tanımlamalar, tüm fotoğrafın sadece küçük bir kısmını yansıtmaktadır. Birinci bölümde açıklandığı üzere sosyalleşmiş pek çok binici, uluslar arası ilişkiler bağlamında bir motosiklet ağının parçasıdırlar ve FEMA’nın omurgasını oluşturan motosiklet kullanıcıları hakları hareketlerinin ardında, güçlü kültürel kaynaklar yer almaktadır. Fakat, bu metnin de altını çizmeye çalıştığı gibi, motosiklet kullanıcıları yaşamın her alanından çıkmakta ve motosikletler de her şekil ve büyüklükte olabilmektedir.
Ne yazık ki hem motosikletlerin kendi doğalarının hem de bunları kullanan insanların doğalarının çok uzun bir süredir yanlış değerlendirilmeleri, motosikletlerin bir ulaşım seçeneği olduklarının kavranmasını engellemiştir.
Bir kişinin motosiklet kullanımının sosyal, keyfi, profesyonel ya da ulaşım amaçlı olmasından bağımsız olarak, pek çok kişiye göre bir motosiklet tercih edilen bir ulaşım seçeneğidir. Avrupa’nın pek çok kısmı kamusal ulaşım için erişilebilir değildir ve bazı seyahatler için en pratik seçenek özel ulaşımdır.
Pek çok kentsel alan mükemmel erişim bağlantılarına sahip olmakla birlikte, özellikle kırsal alanlarda yaşayanlar olmak üzere, herkesin bu bağlantıları kullanma olanağı bulunmamaktadır.
Bu metin, motosikletlerin şu andaki trafik karmaşası ve geleceğin ulaşım vizyonu arasında ideal bir “geçiş noktası” oluşturarak kişisel ulaşımın kullanışlı, ekonomik ve çevre dostu bir türü olduklarını göstermeyi hedeflemiştir.
Uygun bir Pan-Avrupa motosiklet stratejisinin var olmadığı da gözlemimizden ortaya çıkan bir sonuçtur. Tüm ilgililerin katılımıyla geliştirilen belirli motosiklet stratejilerinin A.B.D. ve İngiltere örnekleri, uyumlu bir çabanın motosiklet kullanıcılarının şartlarını geliştireceğini ve bunun Avrupa’da desteklenmesi gerektiğini göstermektedir.
The Federation of European Motorcyclists Associations / Avrupa Motosiklet Kullanıcıları Dernekleri Federasyonu
The Federation of European Motorcyclists (FEMA), Avrupa çapındaki motosiklet kullanıcılarını temsil eden federasyondur. FEMA, 19 ülkeden 24 ulusal derneğin çıkarlarını Avrupa Birliğinde ve Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Ulaşım Bölümü’nde gözetmektedir. Neredeyse 20 yıldır, bu arenalardaki yol güvenliği tartışmalarında FEMA etkin bir rol oynamıştır.
FEMA sekreterliği, Avrupa Birliği’nin kalbi olan Brüksel’de üslenmiştir. Binicilerin çıkarlarını korumaya adanmış, tam zamanlı çalışan üç adet üyeyi istihdam etmektedir. Motosiklet güvenliği bilgisine dayalı deneyim, FEMA çatısı altında sürekli olarak geliştirilmekte ve yaygınlaştırılmaktadır.
Türkçe çeviri: Volkan Olgun, EMOK
