Yol eğitimleriyle ilgili yanılgılar
İleri sürüş yol eğitimleri ile ilgili olarak sağda solda duyduğum, okuduğum yanılgı olduğunu düşündüğüm önermeleri bir arada ele almak istedim. Yazıyı Wordpress blog sayfasından okumak isteyenler buradan ulaşabilir.
Kişisel görüştür, yatırım tavsiyesi değildir.
1. Bu sistem dedikleri şey motosiklet kültürü olan, insan hayatına ve motosiklet sürücüsüne saygı duyulan, Avrupanın medeni ülkelerinde işe yarıyor olabilir ama Türkiye şartları başka. Burada bu sistemle sürmek insanı tehlikeye sokar. Hem ben ne kadar iyi sürersem süreyim, arabacının biri gelir beni ezer.
Değil. Esas, bizimki gibi, sürücülerin bencil olduğu, karşıdakine saygı duymadığı, hem kendilerini diğer yol kullanıcılarını tehlikeye atan hareketler yaptıkları ülkelerde sürerken, sistem daha güvenli ve akıcı olmayı sağlar. Diğer yol kullanıcılarının yapacakları hatalı davranışları öngörme ve bunlardan kaçınma becerilerini geliştirir. İyi sürmek denen şeyin içine diğer yol kullanıcılarının hatalarından uzak kalabilmek de dahildir. Arabacının hatasını öngöremiyorsan iyi sürmüyorsundur.
2. Bu eğitimler yeni başlayan sürücüler için ideal. Alsınlar tabii gençler öğrensinler.
Hayır, hem motosiklet sürüşüne yeni başlamış insanlar hem de tecrübeli ve eğitimsiz tipler için gerekli. Başlangıç eğitimleri ayrı. Onlar motosiklete başlarken. Kapalı alan hakimiyet eğitimleri de ayrı. Onlar da birkaç bin km tecrübe sonrası kapalı alanda yapılıyor. Yol eğitimlerine birkaç bin km tecrübesi olan, kapalı hakimiyet eğitimini tamamlamış insanlar katılıyor. Yol eğitimi almakta geç kalmış olmak sıkıntı değil. Çok tecrübesi olup yol eğitimi sonrasında Vay be ne çok şeyi yanlış yapıyormuşum diyen insanlardan olmamak lazım.
3. Bunun adına ileri sürüş eğitimi diyorlar. Oysa ilerilik bir yanı yok bu sadece trafik adabı öğretiyorlar.
Değil hocam. Sistemli sürüşü öğretiyorlar. Trafik kurallarını veya yazılı olmayan trafik kurallarını öğretmiyorlar. Diğer yol kullanıcılarının hatalarını öngörmek, onların vereceği zarardan uzak kalmak bu işin bir parçası. Nezaket bir başka parçası ama işin içinde bakış, gaz hassasiyeti, virajlarda doğru konumlanma, virajlar arası düzlüklerde ivmelenme, viraj öncesi konum-hız-vites işlerini bitirmiş olma ve bir sürü başka mesele var. Trafik adabının çok çok üzerinde ve ötesinde sürüş becerileri kazandırılıyor. Başlangıç düzeyi eğitimlerden ayırmak için adına ileri (advanced) demişler. Çok da şey yapmamak lazım.
4. Eğitmenlerin egoları çok yüksek. Şilede Rossiyi geçerim. diyormuş.
Ya hocam yetişkin insansın. Artık senin öğretmeninin nasıl bir insan olduğu senin o konuya karşı tutumunu belirlemesin. Fen öğretmenini sevmiyordum o yüzden fen bilimlerine kıl oluyorum çocukluğunu, çocukluğunda bırak gel. Artık daha profesyonel yaklaş şu konuya. Para vermişsin bir eğitim hizmeti satın alıyorun. Ne yapacaksın eğitmenin kibrini? Adamla arkadaş olacak, evlenecek değilsin ya. Adamın anlattığı şeyi öğren, doğru uygula. Ertesi gün zaten hayatından çıkacak adam. Sana ne egosundan şunundan bunundan. Çok dert ediyorsan daha mütevazı olanından, Şilede Rossiyi geçemem diyeninden eğitim al.
5. R1200GS kullanan abiler bu sistemle sürüyor. Benim motorum ona benzemiyor. Bu sistemle sürülemez.
Yok hocam olayın motosikletin ne olduğuyla alakası yok. Altındaki motosikletin neyi yapıp neyi yapamayacağını bilip planlamayı ona göre yapmayı öğütleyen bir sistem için bu yakıştırmalar ayıp. Hiç yakışık almıyor.
6. Çok hızlı gitmeyi, virajda daha çok yatmayı, diz koymayı öğretiyorlar. Ben yavaş sürüyorum böylece daha güvenli oluyorum.
Hocam yol eğitimlerinde daha hızlı gitmeyi öğretmiyorlar. İleri sürüşün 4 özelliği var. Kısaca 4s diyorlar. Güvenli, sistemli olmak, konum ve hız değiştirmelerde pürüzsüz olmak ve hızı doğru kullanmak. Olayın viraja daha hızlı girmeye uğraşmakla ilgisi yok. Zaten sistemli sürüşe başlayınca normalde sürülen hızların altına inmek gerekiyor. Hıza teknik katılamıyor çünkü. Tekniği doğru uygulamak için hızı azaltmak gerekiyor. Tekniğin uygulanışında iyileştikçe, bakış daha iyileştikçe artık hız kendiliğinden, sürücü özellikle çabalamadan gelmeye başlıyor.
Sadece yavaş sürmek bizi güvenli yapmaz. Yeri gelir 70 çok aşırı bir hız olur, yeri gelir 100 tehlikeli ölçüde yavaştır. Güvenli olabilmek için konum hız ve vites meselesinin üçünün de doğru olması sürücünün etrafında olup bitenin tamamen farkında olması gerekir. Olay yavaş hızlı meselesinden öte yani.
7. Bunların para karşılığı vereceği bilgiyi eğitim almamış ama çok iyi süren tecrübeli abiler bana anlatabilir. Bunlara para kaptırmaya gerek yok.
Lakin ki öyle değildir. O paralar kaptırılacak hocam. Tecrübeli eğitimsiz abiyle yürümez o iş. Kendisi zaten sistemli sürmüyor ki zaten, sana ne öğretecek?
8. Eğitmen seçerken bir arkadaşımın arkadaşı eğitmeni seçersem daha iyi olur. Yeni üye olduğum forumun, grubun azaları bana eğitmen önerdiler, ondan eğitim almalıyım.
Hocam şimdi insanlar sana tanıdıkları birini öneriyor ya. İşte bu adam iyi eğitmen diye mi öneriyorlar, yoksa bu adamla arkadaş oldukları için mi öneriyorlar onu ayırt etmek gerçekten çok güç. Genellikle birden çok yerden eğitim almış, bu nedenle eğitmenleri kıyaslayabilen, eğitmenlerle kişisel tanışıklığı olmayan, eğitim işini ciddiye alan birilerinin önerisi daha iyi olabilir. Sadece web sayfalarını incelemek, facebook sayfalarını okumak, videolarını izlemek bile objektif karar vermekte daha iyi veri sağlayabilir.
9. Kendisi sertifikasız, katılımcısına sertifika vermeyen, fatura kesmeyen merdiven altı eğitmen kötüdür. Sertifikalı, katılımcıya sertifika veren eğitmen iyidir.
Sertifika olayı biraz karışık. Bir, iyi sürücü olduğuna dair sertifika var. Bir de eğitmen olduğuna dair sertifika var. Bir de vaktiyle bu sertifikayı almış ama sonra çalıştığı kurumdan ayrılmış, bireysel olarak çalışan eğitmenler var. Bu eğitmenlerin sertifikalarının yenilenme zamanı geldiğinde yenilenme işlemi belli ki yapılmıyor. Da bu yenilenme işi neden ibaret? Para aktarımı ve bir test gibi görünüyor. Dolayısıyla aslında sertifika vermek veya fatura kesmek eğitmeni daha iyi yapmıyor. Yani eğitmenin daha iyi olup olmaması konusunda belirleyici unsurlar olmayabilir. Ancak kendisinin en azından zamanın birinde almış olduğu eğitmenlik sertifikası olması beklenir. Kendisi dışında bir kaynaktan Evet, bu adam motosiklet eğitmeni olur. gibisinden bir değerlendirme almıştır. Bu da olmasını istediğimiz bir şey.
Esasen fatura kesmek veya sertifika, pin vermekten ziyade şuna bakmak lazım: Bu kişiden aldığın eğitim, senin sürüşünü daha üst bir noktaya taşıyacak mı? Konu bundan ibaret. Yoksa bu adamların, kadınların hepsi çok iyi sürüyor. Hatalarını hepsi çok iyi görüyor. Zaten arka arkaya sürdüğünde kabak gibi senin neyi yanlış yaptığın ortaya çıkıyor. Onun söylemesine bile gerek yok, aşikar oluyor. Olay, sana bunu nasıl düzelteceğini göstermesi ve seni önüne katıp bu konuda iyileşmeni sağlayacak egzersizi yaptırması. Senin sürüşünü alıp bir üst noktaya taşıyan şey bu. Yoksa iyi sürmek, hatayı görmek her eğitmenin veya ileri sürüş testini geçmiş çoğu sürücünün becerebileceği bir olay. Sözün özü: Sertifika, fatura tek belirleyici değil.
10. Geçinmek için yaptığı iş motosiklet eğitmenliği olan insanlar bu işi ticarete dökmüş oldukları için bizi sömürürler. O yüzden bu işten gelecek paraya ihtiyacı olmayan eğitmenlerden veya OMMden eğitim almak daha iyidir.
Bir eğitim hizmeti satın alıyorsun. OMMden eğitim alsan da özel kuruluşlardan eğitim aldığın kadar para veriyorsun. Bu hizmeti bana sağlayan adamın zaten bana iyilik yaptığını, bir sosyal sorumluluk projesi yürüttüğünü düşünmesini istemem. Böyle düşünen adam, zaten hayrına yapıyoruz bu işi, bu yaptığım kadarıyla idare ediversinler diyebilir. O yüzden ben bu işten ekmeğini kazanan insanlardan eğitim almanın daha verimli olabileceğini düşünüyorum. İşten arta kalan zamanında bu işi yapan adamın yapması ile evine ekmeği bu işten götüren adamın bu işe sarılması aynı olmaz. Bir de genel olarak yüksek ego olayı sana iyilik yaptığını, hayrına eğitim verdiğini düşünen eğitmenlerde daha fazla olabilir. Ancak eğitmenin tek işinin bu olup olmaması da eğitmen seçmek için tek kriter değil.
11. Birden çok yerden eğitim alıp bildiklerimi sentezlemeli, kendime uygun yanlarını almalıyım.
İlk başta, sezgisel olarak en doğru gelenin bu olduğunu farkındayım. Ama kazın ayağı öyle değil. Hocam önce yol sanatı ekolü mü değil mi ona karar vermek lazım. Karar, yol sanatı ekolü ise sadece bu adamların kapalı alan eğitimlerine ve yol eğitimlerine katılmak; zaman, emek ve para kullanımı açısından daha avantajlı. Hondanın eğitimi ile yol eğitimlerinin zaten alakası yok da kapalı alan eğitimlerinde vurgulanan şeyler bile aynı değil. O yüzden önce yol sanatı çerçevesine bir karar vermek lazım. Bunu seçtikten sonra da bu ekol içinden bir yeri seçip buradan yol eğitimlerine devam etmek lazım. Gelişim için harcayacağınız emek, zaman ve para bu şekilde daha verimli harcanmış olacaktır. Her okulun veya her eğitmenin vurguladığı şeyler başka, seni alıp sana kazandırmaya çalıştığı beceri sıralaması aynı değil, sana vereceği ödev çalışmalar aynı değil. Geri bildirimin türü aynı değil. (Veriyorsa) puanları karşılaştırılabilir değil. Dolayısıyla en iyi olacağını düşündüğün yeri seç hocam. Oradan devam et. Sonraki eğitimleri de oradan al ki gelişimin hızlı olsun.
Bir eğitmenin göremediği hatanı bir başkası söyleyebilir. Veya bir diğer eğitmen o konuyu daha iyi açıklayabilir. gibi düşüncelere kapılma. Yok öyle bir şey. Zaten yol eğitimi daha önce almadıysan neyi beceremediğin kabak gibi ortada olacak. Eğitmenini iyi seçtiysen de zaten iyi açıklayamamak gibi bir durum zaten olmaz. Çünkü neredeyse herkesin hataları hep aynı, düzeltme yolları hep aynı. Virajda erken kapatıyor, çıkışta dışarı açılıyorsun. Çözümü hızını viraj öncesi ayarlamak (viraja daha yavaş girmek) ve bakışın esnasında iki referans noktası ile merkezi ve çevresel bakışı doğru kullanmak. Atla deve değil yani. Dr. Houseu aramana gerek yok. İyi bir yer bul, oradan ileri düzey yol eğitimleri ile devam et.
Ha, paran çoktur. Las Vegasta kumara harcayacağına Hondadan al, OMMden al, ARTtan al, Mottodan al, harmanla dur. Onda sıkıntı yok.
12. Zaten tecrübe kazandıkça bu adamların öğrettikleri şeyleri öğrenmiş olacağım. Hem zaten zilyon kmdir araba sürüyorum. Bisiklet tecrübem de var. Hem ben pilot olduğum için reflekslerim çok güçlüdür. Kolayca öğrenirim.
Hocam, tecrübe çok kötü bir öğretmendir. Önce sınav yapar, sonra öğretir. Hayattaysan tabii. Bir de motosiklet işi sezgisel olarak yaptıklarımızın aslında yanlışa götürdüğü garip bir iş. Beynimiz saatte 70 km hızla viraj dönmekte olan bir nesnenin üzerinde olmak için evrimleşmediği için sezgisel olarak yapmak istediklerimiz hep yanlış. Güvenli olacağını düşündüğümüz hamlelerimiz hep sakat. O yüzden çok şey yapmamak, yol eğitimini almak lazım. Pilot da olsan, bisikletçi de olsan. Çok çok araba sürmüş de olsan. Zaten yol eğitimi sonrası arabayı da bunca yıl mal gibi sürdüğünü anlayacaksın, dert etme.
13. Motosiklet sürüşü ile ilgili bir sürü video var, kitap var. Bunları okursam öğrenirim. Bu adamlara çuvalla para kaptırmaya gerek yok.
Evet, yol sanatı ekolünün iki tane temel kitabı var: Motosiklet yol sanatı ve Nasıl daha iyi bir motosiklet sürücüsü olunur? Bunlardan başka bazı videolar da var. Ama bunları okumak veya videoları izlemek yol eğitiminin onda biri kadar bile faydalı olmaz. Hatta diğer ögeleri dahil etmeden, eksik uygulanırsa, yanlış yerde uygulanırsa kişinin başını derde sokma olasılığı yüksek.
14. Hondanın eğitimlerinde çok daha fazla kuka var, çok daha fazla motoru yatırıp kaldırma var. Çok daha verimli görünüyor. Yolda ne yapılacağını zaten sonra halledebilirim. Hondadan eğitim alayım en iyisi.
Otoparkta gymkhana yarışmasına katılacaksan, Honda güzel. Ama yolda motosiklet sürecekseniz yol eğitimi lazım. Elbette harcanacak para fazlacaysa neden olmasın, gidip orada yatıp kalkmak gayet zevkli. Yol sürüşü öyle bir şey değil, uyandırayım.
15. Teori sunumlarında Trafiğin içinde şeridi sahiplen, şeridin ortasından git. Dediler. Ama şeridi sahiplenirsem arabalar beni dibimden solluyor, sıkıştırıyor. Bu adamların dediği gibi motor sürmeye kalkarsak ölürüz. Medeni ülkelerde işe yarıyordur da burası başka.
Hocam sadece yazılar okuyarak, videolar izleyerek veya sadece teori sunumlarına katılarak bu işi öğrenmeye çalışmanın sıkıntılarından birisi bu: Eksik öğrenmek, yanlış uygulamak. Eğitmen hep şeridin orasından gidin dememiştir de senin aklında öyle kalmıştır. Sistem esnek bir yapı. Yolun zemininin bozuk olması, kenardaki mıcır, araba sürücüsünün aptallığı hep buna dahil.
16. Puan veriyorlar, insanları sidik yarışına zorluyorlar.
Puan da bir ölçme sonucu sonuçta. Mükemmel bir güvenirliği yok. Tıpkı zeka testi sonuçları, YGS puanları, öğretmenlerin verdiği notlar gibi. O yüzden çok kafaya takmamak akıllıca olabilir. Ama sonuçta bir ölçüdür. Sürüşün gelişiminin izlenmesi için, gelişmeye açık noktaları görmek için güzel bir bilgi kaynağıdır. Çok dert ediyorsan puanı göz önüne almayabilirsin veya puan vermeyen bir yerden eğitim alabilirsin. Puan verse bile kurumdan kendine puan verilmemesini isteyebilirsin. Dert edilecek bir nokta değil yani. Bu puan meselesinin kimin daha iyi olduğuna dair bir yarışa yönlendiriyor olması da bir başka mesele. Sen bu yarışa katılmazsan senin için bir önemi olmaz.
Bunun bir hızlı gitmek yarışı olmadığını göz önünde tutmak lazım. Hızlı giden daha iyi puan almıyor. 4si en iyi uygulayan daha iyi puan alıyor sonuçta: Güvenli, sistematik, pürüzsüz ve hızın doğru kullanıldığı bir sürüş için yarışmak çok da kötü bir şey olmasa gerek. İnsan kendisini geliştirmeye odaklanırsa sıkıntı olmaz. Sürüşlerde ve günün sonunda alınan geri bildirimlere odaklanıp yol eğitimi sonrasındaki pratiklerde bunları çalışmak akıllıca olur. Her sürüşü bu pratiklerin yapılması için bir imkan olarak görmek gerek. Yoksa orası puan vermiş burası vermemiş önemli bir mesele değil.
17. İleri sürüş testi diye bir şey var. İnsanları ona girmeye zorluyorlar. Ne diye teste girip, pin, sticker kazanmaya uğraşayım ki? Ben kendi değerimi bu pinlerle belirlemem.
Zorlamıyorlardır, cesaretlendiriyorlardır. Zorlasalar duramazsın. Canın çekmiyorsa test mest uğraşma hocam. Teste girsen, geçsen bile pini stickerı takma. Başkalarının neyi kimlik meselesi yaptığı seni ilgilendirmesin, sen kendi sürüşündeki gelişime odaklan. Pini önemseyen önemsesin, sana ne ki
18. Bu İngiliz Muhipleri Cemiyeti kılıklı tiplerin gavurdan aldığı sertifikanın Türkiyede yasal hükmü yok. O yüzden bunların verdiği eğitimin de sertifikanın da bir anlamı yok.
Sürüşü bir üst noktaya taşımak, sistemli sürüşte ustalaşmak filan gibi konularla yasanın yönetmeliğin ne alakası var hocam? Sertifikayla altın dağıtmadıklarına göre dert değil. Ayrıca devlete göre yasal olan şeyle sürüşün iyileşmesi arasında bir pozitif ilişki olsaydı, ehliyet kurslarından bir şeyler öğrenerek çıkardık. Devlet okullarında analitik, eleştirel ve yaratıcı düşünebilen öğrenciler yetiştirmeye uğraşıyor olurduk. Devletin konumuzla ilgisi yok. Olmasa daha iyi olur zaten. Devletin elini attığı hangi iş genel vatandaş için iyi olmuştur? Teknoseyirden Levent Pekcanın dediği gibi Hayatta iyi şeyler olmaz
19. Sistemden haberdarım. Eğitim almış sürücülerle sürüşlere katılıyorum. Bana geri bildirim veriyorlar. Sürüşümü iyi yönde geliştiriyorum. Almasam da olur.
Abi şimdi senin sürüşünde gelişmesi gereken noktaları diğer eğitimli sürücüler iyi görebilir. Temelde ne yaparsan daha iyi olabileceğini de belki söyleyebilirler. Ama senin sürüşünü alıp bir üst noktaya taşımak sadece iyi eğitmenlerin becerebildiği bir iş. Sadece eğitimli insanlarla sürerek yapacağın gelişim sınırlı ve yavaş olacaktır. Ayrıca kişinin pratik yapması açısından önünde eğitimli bir sürücü olması dezavantaj. Çünkü senin görüş alanına girmeden öndeki sürücü yeni konuma geçiyorsa ileriden, aslında daha erken haberdar olmayacağın bir ek bilgi almış, kopya çekmiş oluyorsun. Bu da kendi gelişimini baltalıyor. (Eğitimsiz sürücünün arkasında sürmek zaten eziyet. O konuya girmiyorum.) O yüzden önünde bir boşlukla sürmek daha verimli. Sistemli sürenlerle sürmek bir zevk ve kendi yanlışlarını görmek için iyi bir imkan. Ama ne eğitim yerine geçer ne de pratik yerine.
20. Bitmeyen süreç deyip duruyorlar. Eğitim alırsam tekrar tekrar yol eğitimine çağırıp beni söğüşleyecekler.
Ya o kadar da değil aslında. Aralarında 5-10 bin km tecrübe -bilinçli pratik- olmak üzere iyi bir yerden alınacak 3-4- yol eğitimi sonrasında sürüşün baya iyi bir noktaya gelecektir hocam.
21. Çok pahalı.
Bu yanılgı değil, çok pahalı. Ya da biz fakiriz bilemiyorum.
