Hangi fren ne zaman kullanılır?

[Ersan ÖZYURT]

Baktım Can bugün çok meşgul, konu da bekleyemeyecek kadar kritik.

Cihan Şefimin anlayışına sığınarak onun cümlesi ile tartışmayı başlatmak istiyorum.

Cihan demişti ki; "1.Ön freni virajlarda yavaşlamamız gerekirse kullanmalıyız.Ön lastiğin kaymaması için.Ve yavaşlamak için kullanılabilir,ağırlık transferini gerçekleştirmek ve amortösörlerin kapanmasını sağlamak için de arka fren kullanılır."

Ben de, "Biraz karmaşa var korkarım. Konu üzerinde konuşmak faydalı olacaktır" demiştim.

Sorularımız şunlar;

1. Ön fren ve arka fren hangi hallerde kullanılır.
2. Hangi hallerde beraber kullanılır. Arabalardaki gibi tek pedala bağlı olmadığına göre bir farkı var mıdır?
3. Virajda fren kullanılır mı? Kullanılırsa nasıl ve ne için kullanılır, amacı nedir?


Her zaman olduğu gibi çekinmeden soruyor ve cevaplıyoruz arkadaşlar. Sınavda değiliz. Yetişkinlerin öğrenme sürecinde en zor şeylerden birisi, yanlış bildiklerini değiştirmektir. Şayet açıkca fikirlerinizi ortaya dökmezseniz, biz de eğrisini doğrusunu konuşamaz ve bilgilerinizden faydalanamayız.

Buyrun, meydan sizindir.

[Can Ekin]

Ben bu sabaha ertelemiştim,aynen yoğunluk tan.Ama Ersan abi affetmemiş

1. Ön, durmak ve yavaşlamak(motoru dikleştirmek için diye de bir tabir var ama bence ona girmeyelim fazla pist tekniği) , arka, yavaşlamak ve dururken ön frene destek diyebiliriz kısaca.

2. Yani ben 1.vites hızları dışında, tek başına arka freni birde düşük hız manevralarında kullanıyorum.
Durmak yada ciddi hız düşürmek için birlikte kullanmalı.

3. virajda fren kullanılmamalı. Ama yinede bir eksiğimiz oldu ve yatıkken dönüş çizgimizi daraltmak ister, yada hızlı gelirse dönüşümüz.
Arka frene "dokunmak" suretiyle, gazı bırakmadan dönüş çapı daraltabiliriz.

Birde yokuş yukarı arkayla, yokuş aşağı ön frenle yavaşlar, durur ve kalkarız

[Ersan ÖZYURT]

Ben bu sabaha ertelemiştim,aynen yoğunluk tan.Ama Ersan abi affetmemiş

1. Ön, durmak ve yavaşlamak(motoru dikleştirmek için diye de bir tabir var ama bence ona girmeyelim fazla pist tekniği) , arka, yavaşlamak ve dururken ön frene destek diyebiliriz kısaca.

2. Yani ben 1.vites hızları dışında, tek başına arka freni birde düşük hız manevralarında kullanıyorum.
Durmak yada ciddi hız düşürmek için birlikte kullanmalı.

3. virajda fren kullanılmamalı. Ama yinede bir eksiğimiz oldu ve yatıkken dönüş çizgimizi daraltmak ister, yada hızlı gelirse dönüşümüz.
Arka frene "dokunmak" suretiyle, gazı bırakmadan dönüş çapı daraltabiliriz.

Birde yokuş yukarı arkayla, yokuş aşağı ön frenle yavaşlar, durur ve kalkarız

Bunlar ezber bilgiler Can Şefim. Eğitimi taze aldığın belli. ) Neden, neden, neden..... (Hastayım test tekniği ile yetişen gençliğe)

[Can Ekin]

Bunlar ezber bilgiler Can Şefim. Eğitimi taze aldığın belli. ) Neden, neden, neden..... (Hastayım test tekniği ile yetişen gençliğe)

Yok valla bunların hiç biri üzerinde konuşmadık biz sadece yol çalıştık
Bir eğitimci olarak ezberden hoşlanmam da

Baştan almak gerekirse, dururken yada yavaşlarken ağırlık transferini hangi tekerleğe yaptığımızla alakalı bu fren kullanımı.

Yavaşlama/hız kaybetmenin her türlüsünde (fren,gaz kapama) ağırlık transferi hep öne doğru, o zamanda yük binen ve daha çok sürtünen tekerimiz de ön tekerimiz haliyle, yani ağırlık ön tekerde o yüzden, durmak yada ciddi yavaşlamak istediğimiz de istediğimiz tutunma ön tekerde.
Yalnız bunu motosiklet dikken uygulayabiliriz.
Çünkü aslına bir kibrit kutusu kadar temas alanı olan lastikten 2 şey istemek, lastiğin birini seçmesiyle sonuçlanabilir.
Yani, hem dönme momentine hem de öne ağırlık transferini(fren) aynı anda yapmamalıyız. O zaman ön teker "kıt" yaparak durmayı seçiyor

Ama yatıkken yavaşlamak gerekiyorsa, dönüş yarı çapı nı küçültmek gerekiyorsa Gazı bırakmadan yani arka tekerdeki gücü kesmeden hafif (dokunarak) frenle tekerin dönüş hızını düşürürüz ama gaz kesmediğimiz için ağırlık öne gelerek arkayı hafifletmez ve buna bağlı arkadan kayma riskini aza indirgemiş oluruz.
(ek bilgi. aynı şey otomobilde de geçerli, sol ayak freni diye adlandırırız, özellikle önden çekişli ya da 4 çeker araçların,virajda önden kayma eğilimini kesmek, dönüş yarı çapını daraltmak için bir ayak gazda sabitken, diğeriyle hafifçe frene dokunulur böylece otomobil de Lift off Dediğimiz, virajda aniden ayağı gazdan çekme sonucu oluşan arkadan kayma olmadan hız düşürerek dönüş yarı çapını küçülmüş olur.amaç aracın arkasını hafifletmeden hız düşürmektir.)

Yokuşlardaki mantıkta aynıdır

Test gençliği olabiliriz ama ezber karşıtı bir eğitimciyiz
Şimdi cepten yazdım umarım karışık olmamıştır

[Ersan ÖZYURT]

Yok valla bunların hiç biri üzerinde konuşmadık biz sadece yol çalıştık
Bir eğitimci olarak ezberden hoşlanmam da

Baştan almak gerekirse, dururken yada yavaşlarken ağırlık transferini hangi tekerleğe yaptığımızla alakalı bu fren kullanımı.

Yavaşlama/hız kaybetmenin her türlüsünde (fren,gaz kapama) ağırlık transferi hep öne doğru, o zamanda yük binen ve daha çok sürtünen tekerimiz de ön tekerimiz haliyle, yani ağırlık ön tekerde o yüzden, durmak yada ciddi yavaşlamak istediğimiz de istediğimiz tutunma ön tekerde.
Yalnız bunu motosiklet dikken uygulayabiliriz.
Çünkü aslına bir kibrit kutusu kadar temas alanı olan lastikten 2 şey istemek, lastiğin birini seçmesiyle sonuçlanabilir.
Yani, hem dönme momentine hem de öne ağırlık transferini(fren) aynı anda yapmamalıyız. O zaman ön teker "kıt" yaparak durmayı seçiyor

Ama yatıkken yavaşlamak gerekiyorsa, dönüş yarı çapı nı küçültmek gerekiyorsa Gazı bırakmadan yani arka tekerdeki gücü kesmeden hafif (dokunarak) frenle tekerin dönüş hızını düşürürüz ama gaz kesmediğimiz için ağırlık öne gelerek arkayı hafifletmez ve buna bağlı arkadan kayma riskini aza indirgemiş oluruz.

Yokuşlardaki mantıkta aynıdır

Test gençliği olabiliriz ama ezber karşıtı bir eğitimciyiz
Şimdi cepten yazdım umarım karışık olmamıştır

Oldu oldu, bu sefer oldu. Başka görüşleri de bekleyelim. Bakalım neler öğreneceğiz.

[CihanCöbek]

Öncelikle Ersan hocaya teşekkür ederim,düşünceli olduğu ve yanlışları düzeltme isteğinde olduğu için.Fren,lastik,viraj alma vb konular çok önemli konular.Hatta bazı kısımları gerek uzun zaman eğitim almayarak gerek motoru çok fazla kullanmaktan ve birşeyleri yanlış yapıp onu doğruymuş gibi tekrarlayarak önemli kısımları atladığımız olabiliyor.
Kendi açıklamamı tekrar okuyunca; ''ön freni virajlarda yavaşlamak için kullanırız'' demek sanki viraj içinde durmayı adet edinmişim,ön tekerin kayması pahasına freni sıkarım gibi anlıyorum.Böyle bir şey düşmeye davetiye çıkartmaktır.Şehir içinde kullanıyoruz,ve her zaman güvenli durabileceğimiz hızda dahi seyir etsek,yolda ani gelişen durumlar karşısında yavaşlamamız ve hatta durmamız gerekebiliyor.İşte bu tarz durumlarda arka freni çok fazla kullanıyorum.Birde kombine fren olunca ön freni de benim yerime bir miktar sıkıyor,eğer ön freni sıkma durumu az gelirse bende ön freni zaten sıkıyorum ve böylece gerektiği kadar sıkıyorum.Şehir içinde çoğunlukla yavaşlamak gerekiyor.Trafiği okuyorum,ileride ışıklar var,gaz kesif hafif hafif yavaşlıyorum,yeşil yanana kadar hızı ayarlamak için.İşte burada tamamen arka freni kullanırım.Arka fren durdurmaz sadece yavaşlatır.Çoğunlukla arka freni kullanırım diyorsam demek ki yavaşlamak istediğim anlaşılmalıdır.Yoksa durmak için çok fazla mesafeye ihtiyaç vardır.

Ağırlık transferi ve amortisörlerin kapanması olayıda şöyle; Panik fren yapmayı kategori dışı alırsak,hızlı bir biçimde kısa sürede durmak için önce arka frenle arka amortisörleri kapatırım,bu arada ön freni de sıkmaya başlarım fakat çok hafif,arka amortisörün kapandığını hissedince tahmini 1 saniye sonra ön frendeki tansiyonu arttırıp,doğruca öne bakarım ve sol ayağımı yere koyup dururum.
Kısaca hızlı frenlemeye başlarken,ön frende elim dururken ve hafiften sıkarken,arka frene basan ayağım çoktan arka lastiği kilitleyene kadar güç uygular.Neyseki ABS'li motor kullandığımız için kilitleme olmuyor ve var gücümüzle arka frene asılabiliyoruz. Tabiki motorun olabildiğince düz ve dik konumda olduğu unutulmamalı.Hafif virajda yada yatık konumda isek bu frenleme olabildiğince yavaş ve hafif bir şekilde olur,konumunuzu düzeltebilmek,dikleşmek ve tam fren kapasitesine ulaşabilmek için.

[Osman Somuncu]

Ben de yazayım ama bizim zamanımızda eğitim-meğitim yoktu.. ben doğal alışkanlıklarımı yazayım da belki yanlış olanları varsa düzeltirim..

Şimdi frenleme ihtiyacı veya olasılığı olan durumlarda daima ayağım ve elim ikisi de ayni hazır konumdadır..Ayağım elimden bir saniye önce basar o kadar..Ağırlığın nereye transfer olduğunu filan düşünmem .. Üstelik her türlü yavaşlama veya durma durumlarında her iki freni de kullanırım..(Tabii bu çamur,kar,buz gibi zeminlerde farklı..)
Bazen alabileceğim hızla girdiğimi zannettiğim virajların sürpriz yapıp daha keskin çıkmaları durumlarında da her ikisini kullandığımı zannediyorum..

Bir de şunu ilave edeyim; fren yapacağım zaman öncelikle yol zeminini kontrol ederim..Yolun çakıl ve mıcırlı bölümüne gelmeden hızımı ayarlar böyle zeminlerde sadece gaz kolunu kullanırım..
Özetle zemin durumu ile fren ilişkisini ayarlamayı çok önemserim...(Herkesin yaptığını söyleyip komik mi oldum bilmem.. )

[Ersan ÖZYURT]

Ben de yazayım ama bizim zamanımızda eğitim-meğitim yoktu.. ben doğal alışkanlıklarımı yazayım da belki yanlış olanları varsa düzeltirim..

Şimdi frenleme ihtiyacı veya olasılığı olan durumlarda daima ayağım ve elim ikisi de ayni hazır konumdadır..Ayağım elimden bir saniye önce basar o kadar..Ağırlığın nereye transfer olduğunu filan düşünmem .. Üstelik her türlü yavaşlama veya durma durumlarında her iki freni de kullanırım..(Tabii bu çamur,kar,buz gibi zeminlerde farklı..)
Bazen alabileceğim hızla girdiğimi zannettiğim virajların sürpriz yapıp daha keskin çıkmaları durumlarında da her ikisini kullandığımı zannediyorum..

Bir de şunu ilave edeyim; fren yapacağım zaman öncelikle yol zeminini kontrol ederim..Yolun çakıl ve mıcırlı bölümüne gelmeden hızımı ayarlar böyle zeminlerde sadece gaz kolunu kullanırım..
Özetle zemin durumu ile fren ilişkisini ayarlamayı çok önemserim...(Herkesin yaptığını söyleyip komik mi oldum bilmem.. )

Sağol Osman Abi. Aslında hepimizin yaptığı bu. Içgüdülerimizi dinleyerek bunları yapıyoruz. Yanlış deneyelim de Abi, degismesi gereken bir iki nokta diyelim.

Iki sorum var izninle :

1. "Elim ayağım hazır pozisyonda" derken, tam nasıl hazır tuttuğunu söyleyebilir misin?
2. Viraj içinde fren kararı çok önemli ve riskli bir karardır. Tam olarak ne yaptığını hatırlayıp bizle paylaşabilir misin?

Tekrar teşekürler.

[Osman Somuncu]

Sağol Osman Abi. Aslında hepimizin yaptığı bu. Içgüdülerimizi dinleyerek bunları yapıyoruz. Yanlış deneyelim de Abi, degismesi gereken bir iki nokta diyelim.

Iki sorum var izninle :

1. "Elim ayağım hazır pozisyonda" derken, tam nasıl hazır tuttuğunu söyleyebilir misin?
2. Viraj içinde fren kararı çok önemli ve riskli bir karardır. Tam olarak ne yaptığını hatırlayıp bizle paylaşabilir misin?

Tekrar teşekürler.

Asıl ben teşekkür ederim Ersan Hocam,çok yararlı konular açıyorsunuz ve ben hepsini okuyup takip ediyorum..Çünkü öğrenmenin yaşı yoktur.

Sorularınıza gelince:
1-Hazır pozisyon dediğim, "frenleme ihtiyacı veya olasılığı "demişim yukarıda..Ben elimi seyahat halinde sürekli manetin üzerinde tutmuyorum..Sadece ihtiyaç duyduğumda..O da şöyle oluyor,gazı kapatmışsam dört parmağımla,gazı kapatmamışsam iki , bazen üç parmak bile olabiliyor..
Ayağım derseniz zaten pegde hep hazırda oluyor!..
2-İkinci soruya cevapta zorlanıyorum!..Galiba o sizin "limit" noktası mıydı neydi dediğiniz noktaya hızlı yaklaştığımı farkedince yaptığım frenleme herhalde..
O da tam virajın içine girmeden,yani tam kontrayı vermeden oluyor galiba..

[Ersan ÖZYURT]

Asıl ben teşekkür ederim Ersan Hocam,çok yararlı konular açıyorsunuz ve ben hepsini okuyup takip ediyorum..Çünkü öğrenmenin yaşı yoktur.

Sorularınıza gelince:
1-Hazır pozisyon dediğim, "frenleme ihtiyacı veya olasılığı "demişim yukarıda..Ben elimi seyahat halinde sürekli manetin üzerinde tutmuyorum..Sadece ihtiyaç duyduğumda..O da şöyle oluyor,gazı kapatmışsam dört parmağımla,gazı kapatmamışsam iki , bazen üç parmak bile olabiliyor..
Ayağım derseniz zaten pegde hep hazırda oluyor!..
2-İkinci soruya cevapta zorlanıyorum!..Galiba o sizin "limit" noktası mıydı neydi dediğiniz noktaya hızlı yaklaştığımı farkedince yaptığım frenleme herhalde..
O da tam virajın içine girmeden,yani tam kontrayı vermeden oluyor galiba..

Abi,

Bilgiler doğru. Yılların tecrübesi bu. Lakin hepimize olduğu biraz karışmış bilgiler.

Aklıma takılan şunlar.

1. Gazı kapatmadan ön fren yapılır mı bilemedim. Korkarım yapılmaz.
2. Her zaman 4 parmak. (bu kesin tartışma başlatacak )
3. Fren virajda girmeden hemen önceye kadar taşınır mı? Taşınmasa iyi olur. Zira riskli?
4. Kontra nerede verilir? Virajın girişinde değil korkarım. Ama bu bambaşka bir konu. Sonra girelim bu konuya.

Hafta sonu münasebetiyle biraz ara vereceğim izninizle. Eczacılık olan vazifemizin ufak bir kısmını ifa edeceğiz Vakti olanlardan yorumlar bekliyoruz. Hafta başı bir toparlama yaparız hep beraber.