fren sistemi ve seramik fren diskleri

[Ali KORKMAZ]

fren sistemi

motosiklet için balatalara bakarken brembo marka normal balatanın 21 Euro, yine aynı markanın sinterlinin 29 Euro ve carbon seramik balatanın da 33 Euro olduğunu gördüm ve neyin nesi diye araştırdım ve ortaya yukarıdaki "fren sistemi" bilgilerini buldum. Bilgide seramik disklerin daha pürüzsüs ve toz tutmayan özelliği sayesinde hem ısınmıyor hem de daha kısa mesafe duruyor ,hafif, uzun ömürlü, ancak pahalı v.s.. yazıyordu ancak seramik balatalardan bahsetmemişti. Şimdi bu bilgi dahilinde şöyle sorum olacak.

1. Disklerimiz acaba seramik midir değil midir?
2. Normal disklerde seramik balatalar işe yarar mı? Frenlemede çok fark eder mi?
3. 21 Euro yerine 33 Euro verip almak,12 Euro farka değer mi?

[Kahraman İnal]

1. Disklerini bir çılgınlık yapıp, binlerce dolar verip değiştirmediysen seramik değildir

2. Piste çıkıp saniyenin yüzde biri daha hızlı tur zamanları peşinde değilsen seramik balatalarla işin olmaz. Cadde kullanımı için kelimenin tam anlamıyla gereksiz bir harcama.

3. Gelelim sinterli mi organik mi olayına. Eğer balatan uzun ömürlü olsun istiyorsan, ıslakta daha iyi tutsun diyorsan sinterli balata. Ama ses yapar ve diski daha iyi ısırdığı için diski daha çabuk bitirirsin. Uzun ömre gerek yok, ben sık sık değiştiririm, yeter ki ses yapmasın ama fren performansı da iğrenç olmasın diyorsan organik balata. Daha yumuşak olduğu için hem sessizdir hem de diski çabucak bitirmez. Ama ıslak hava şartlarındaki performansı düşüktür -ki bence en kötü özelliğidir.

[Ali KORKMAZ]

1. Disklerini bir çılgınlık yapıp, binlerce dolar verip değiştirmediysen seramik değildir

2. Piste çıkıp saniyenin yüzde biri daha hızlı tur zamanları peşinde değilsen seramik balatalarla işin olmaz. Cadde kullanımı için kelimenin tam anlamıyla gereksiz bir harcama.

3. Gelelim sinterli mi organik mi olayına. Eğer balatan uzun ömürlü olsun istiyorsan, ıslakta daha iyi tutsun diyorsan sinterli balata. Ama ses yapar ve diski daha iyi ısırdığı için diski daha çabuk bitirirsin. Uzun ömre gerek yok, ben sık sık değiştiririm, yeter ki ses yapmasın ama fren performansı da iğrenç olmasın diyorsan organik balata. Daha yumuşak olduğu için hem sessizdir hem de diski çabucak bitirmez. Ama ıslak hava şartlarındaki performansı düşüktür -ki bence en kötü özelliğidir.

önler brembonun sinterlisi orijinal ürün ısınma derdi ve tutmama lüksü yok ancak arkalardan brentanın organiğini söktüm çabuk bittiler bende onun yerine italyan malı brembonun yan ürünü ognibene marka balata aldım bu da sinterli ve brembodan daha hesaplı. Arka frendeki genel sorunum ısınmadan dolayı fren tutması azalıyor özellikle yayla inişlerinde virajlı yollarda tam da sadece arka frenleme yapmam gerektiğinde arka yok ama ön hep var ısınma sorunu yok ne kadar kullanırsan kullan aynı madem ön bremboda çok iyi arkayı da brembo alsam hatta seramiğini bu sorun çözülür mü benim esas derdim bu.

[Kahraman İnal]

Arka diskler hep daha küçük olduğu için, frenleme esnasında ortaya çıkan ısı, sistemden etkili bir şekilde uzaklaştırılamıyor. Bu da fren gücünün kaybolmasına yol açıyor. Gavurların "brake fade" dedikleri olay. Aslında 2 ana nedeni var:

1. Balatalar sürekli frenlemeyle belirli bir dereceye kadar ısındıktan itibaren, imal edildikleri malzeme erimeye ve bir nevi gaz çıkarmaya başlıyor. Bu durumda balatalar ile disk yüzeyi arasında çoook ince bir gaz tabakası oluşuyor. Ve tabi ki frene basıldığında, aradaki bu gaz tabakası nedeniyle, balatalar diske yeteri kadar basamadığı için fren gücü kayboluyor. Eğer fren pedalına bastığınız zaman, pedalda her zaman alıştığınız basınç varsa ama buna karşılık fren tutmuyorsa bu dediğim başınıza gelmiş demektir.

2. Balatalar ısıyı, temasta oldukları kaliper pistonları vasıtasıyla iletirler. Yani balatalar ısındıkça önce pistonlar ve dolayısıyla hidrolik sıvı ısınır. Fren sıvısı kimyasal yapısı itibariyle etrafından su emmeye çok meraklıdır. Suyun kaynama sıcaklığı biliyoruz ki 100 derece. Çoğumuzun kullandığı DOT4 fren sıvısının kuru kaynama sıcaklığı 260 derece. Ama içine %3 su girerse bu sıcaklık 180 dereceye düşüyor. Eğer fren sıvısı içindeki su, hortum içinde kaynamaya başlarsa haliyle su buharı ortaya çıkıyor. Su buharı da, fren hidroliğinin aksine, son derece sıkıştırılabilir bir madde olduğundan fren pedalındaki (veya manetindeki) kuvveti balataya iletemiyoruz. Yani freni yine kaybediyoruz. Ancak bu seferki belirti, fren pedalında süngerimsi his oluyor.

Özellikle yokuş aşağı inişlerde arka frenin kaybedilmesi sık rastlanan bir durum. Tavsiyem özellikle arka fren havalarının sık sık alınması, DO3 veya DOT4 yerine mümkünse kaynama sıcaklığı daha yüksek olan DOT5.1 (dikkat DOT5 değil) kullanılması ve tabi ki kaliteli balata. Bir de bazı kaliperlerde bulunan ama ilk balata değişiminde sözümona ustalar tarafından işe yaramaz diye atılan, balatayla kaliper pistonu arasında bulunan ince metal levhalar vardır. Bu levhalar balatayla piston arasındaki ısı alışverişini engellemek ve dolayısıyla fren sıvısının daha geç ısınmasını sağlamak için oradalar. Şimdi sanırım artık o levhaları seramik malzemeden de yapıyorlar.

Frenleme tekniğini geliştirmek de faydalı olacaktır. Yokuş aşağına inişlerde düşük vites kullanmak ve tüm yokuşu pedala az az ama devamlı basarak inmek yerine, sistemin soğumasına yardımcı olmak için nispeten kesik kesik ama daha kuvvetli basarak inmek işe yarayacaktır diye düşünüyorum.

[Kahraman İnal]

Bu arada ben Ognibene'yi ilk defa duydum. Web sitelerinde Brembo ile ilgili bir bilgiye rastlamadım. Ancak DID ve Nissin ile beraber zincir-dişli ve fren balatası geliştirdiklerini falan anlatıyorlar. Ama logosu Brembo'yu andırıyor

[Emre Tekin]

Ben şöyle bir bilgi okumuştum bir yerlerde: Enduro gibi yüksek performanslı olmayan motorlarda arka balatının sinterli olması tavsiye edilmiyormuş. Ön sinterli olabilirmiş ama arka sinterli olunca fazla güçlü olduğundan çabuk kilitlenme yapıyormuş, bu yüzden arka balatıyı özellikle organik kullanın gibi bir öneri okumuştum bir zamanlar. Ben ön ve arkada organik brenta kullanıyorum, herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmadım bu arada.

[Ali KORKMAZ]

Arka diskler hep daha küçük olduğu için, frenleme esnasında ortaya çıkan ısı, sistemden etkili bir şekilde uzaklaştırılamıyor. Bu da fren gücünün kaybolmasına yol açıyor. Gavurların "brake fade" dedikleri olay. Aslında 2 ana nedeni var:

1. Balatalar sürekli frenlemeyle belirli bir dereceye kadar ısındıktan itibaren, imal edildikleri malzeme erimeye ve bir nevi gaz çıkarmaya başlıyor. Bu durumda balatalar ile disk yüzeyi arasında çoook ince bir gaz tabakası oluşuyor. Ve tabi ki frene basıldığında, aradaki bu gaz tabakası nedeniyle, balatalar diske yeteri kadar basamadığı için fren gücü kayboluyor. Eğer fren pedalına bastığınız zaman, pedalda her zaman alıştığınız basınç varsa ama buna karşılık fren tutmuyorsa bu dediğim başınıza gelmiş demektir.

2. Balatalar ısıyı, temasta oldukları kaliper pistonları vasıtasıyla iletirler. Yani balatalar ısındıkça önce pistonlar ve dolayısıyla hidrolik sıvı ısınır. Fren sıvısı kimyasal yapısı itibariyle etrafından su emmeye çok meraklıdır. Suyun kaynama sıcaklığı biliyoruz ki 100 derece. Çoğumuzun kullandığı DOT4 fren sıvısının kuru kaynama sıcaklığı 260 derece. Ama içine %3 su girerse bu sıcaklık 180 dereceye düşüyor. Eğer fren sıvısı içindeki su, hortum içinde kaynamaya başlarsa haliyle su buharı ortaya çıkıyor. Su buharı da, fren hidroliğinin aksine, son derece sıkıştırılabilir bir madde olduğundan fren pedalındaki (veya manetindeki) kuvveti balataya iletemiyoruz. Yani freni yine kaybediyoruz. Ancak bu seferki belirti, fren pedalında süngerimsi his oluyor.

Özellikle yokuş aşağı inişlerde arka frenin kaybedilmesi sık rastlanan bir durum. Tavsiyem özellikle arka fren havalarının sık sık alınması, DO3 veya DOT4 yerine mümkünse kaynama sıcaklığı daha yüksek olan DOT5.1 (dikkat DOT5 değil) kullanılması ve tabi ki kaliteli balata. Bir de bazı kaliperlerde bulunan ama ilk balata değişiminde sözümona ustalar tarafından işe yaramaz diye atılan, balatayla kaliper pistonu arasında bulunan ince metal levhalar vardır. Bu levhalar balatayla piston arasındaki ısı alışverişini engellemek ve dolayısıyla fren sıvısının daha geç ısınmasını sağlamak için oradalar. Şimdi sanırım artık o levhaları seramik malzemeden de yapıyorlar.

Frenleme tekniğini geliştirmek de faydalı olacaktır. Yokuş aşağına inişlerde düşük vites kullanmak ve tüm yokuşu pedala az az ama devamlı basarak inmek yerine, sistemin soğumasına yardımcı olmak için nispeten kesik kesik ama daha kuvvetli basarak inmek işe yarayacaktır diye düşünüyorum.

Dot 4 benim motosikletin service manuelinde yazıyor balataları değiştirdikten sonra yarım litre bp dot4 ile komple fren sisteminin hidroliğini değiştirdim içinden simsiyah hidrolik çıktı tertemiz olana kadar havasını aldık. Bir değişiklik oldu mu dersen olmadı yine sert ve keskinlerdi. Aklıma takılan diğer mevzu dot4 yerine dot5.1 in konulmasında sakınca yaratır mı bunun araştırmasını yaptınız mı ya da yapandan okudunuz mu. Fren denenecek bir sistem değil hidroliği değiştiririz deneriz ısınınca yolda ummadık anda tutmaz sonra kötü sonuçlar doğurur mazallah. Sakınca doğurmayacaksa ben burda denerim ama araştırmadan deneyemem.

Ben şöyle bir bilgi okumuştum bir yerlerde: Enduro gibi yüksek performanslı olmayan motorlarda arka balatının sinterli olması tavsiye edilmiyormuş. Ön sinterli olabilirmiş ama arka sinterli olunca fazla güçlü olduğundan çabuk kilitlenme yapıyormuş, bu yüzden arka balatıyı özellikle organik kullanın gibi bir öneri okumuştum bir zamanlar. Ben ön ve arkada organik brenta kullanıyorum, herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmadım bu arada.

Ben de bir takım arka brentayı bitirdim yaklaşık10 bin km kadar kullandım eridi bitti. Tek sorun yine ısınınca tutmamasıydı, daha sonra frenleme kaybını önlemek için brembo takayım dedim ustam da aynı kaliteye sahip ognibeneyi dene dedi ücreti bremboya göre nispeten daha uygun 60 tl idi. Onun üzerine 5 bin km yaptım. Artık frende ilk takıldığı gibi randıman vermiyor, fakat brentaya nazaran çok iyi. Şuan tekrar yumuşak olan brentaya döneceğim enazından ucuz ve diskimi fazla yemiyor. Ya da denk getirebilirsem ucuzundan organik brembo alacağım. Birisi de çakma kullan dedi sanayide araştırdım abi motosikletin kibrit kutusu kadar balatası var neresine çakacam dedi. 4-5 balatacıya gittim böyle dedi. Sanırım yerine gidemedim.

[cemkucuk]

balata çakma işini istanbulda yapıyorlarda memleketim Mersin'i bilmiyorum. genelde manulde ne yazıyorsa ona kullanmak en akıllıcası olacak diye düşünüyorum. bende arka balatamı değiştirdim. markasını şuan hatırlamıyorum newfrenmiydi brenta mıydı ama organikti. şuan bi sıkıntı duymadım.

[Kahraman İnal]

DOT3 veya DOT4 kullanımına izin verilen sistemlerde DOT5.1 kullanabilirsiniz. Ancak bunun tersi geçerli değildir. Yani kitapçık DOT5.1 diyorsa, DOT5.1 koyulacak. DOT3, DOT4 ve DOT5.1 sıvılarının hepsi glikol eter bazlıdır. Dolayısıyla pek önerilmese dahi, birbirine karıştırarak bile kullanabilirsiniz. Yani kullanmanın hiçbir sakıncası yok.

DOT 5 ise silikon bazlıdır. Eğer fren sistemindeki sızdırmazlık elemanları uyumlu değilse (contalar, keçeler, hortumlar vs) kullanılmaz. İki günde tüm keçeleri elimize alırız