motosiklet satin alırken dikkat edilmesi gereken hususlar

BY · 12-07-2009, 00:17

surekli takip ettigim ve yaklasik 8 yildir yazari oldugum bir web sitesinden bir arkadsimin yazmis oldugu bir kac maddeyi buraya aktarmak istiyorum... icmizden ilk ya da ikinci motorunu alacak olanlara belki bir miktar yardimci olabilir. (yazinin bundan sonrasi alindir, asli icin tiklayiniz)
**************************

ilk motosikletinizi alıyorsanız:
- kafanıza göre iş yapmayın.
- motosikleti kullanacağınız ilk zamanlar en riskli ve en tehlikeli zamanlarınız olacaktır. ehliyetiniz, ciddi bir teorik ve pratik eğitiminiz ve tüm korumalarınız (iyi bir kask, eldiven, çizme, mont, pantolon vs.) hazır olmadan motosiklet almaya kalkışmayın. gerekirse seneye alın evet.
- özellikle türkiye'deyseniz çevrenizden bazıları bu kadarına gerek olmadığını söyleyebilir. itibar etmeyin. ciddi eğitimler almış ve ciddi bir motosiklet tecrübesi olan herkes (ama herkes) yukarıdaki maddeye katılacaktır.
- motosiklet beklenmedik zamanlarda ani masraflar çıkarabilen bir şey olduğundan tüm paranızı harcamayın. kenarda köşede dursun bir kısmı.
- 10000km üzeri bir şey almayın.
- ilk denediğiniz motoru almayın.
- ihtiyacınızı ve yeteneklerinizi belirleyip ona göre bir şey alın. araştırma yapın, bilenlerle konuşun, forumlara danışın. bunlar için yeterince vakit ayırın.
- biraz araştırdığınızda göreceksiniz ki işi bilen herkes size şunu diyecek: sırf paranız yetiyor ya da görünüşünü beğeniyorsunuz diye gidip yeteneğinize, deneyiminize, ihtiyacınıza uygun olmayan bir makine edinmeyin. çok doğrudur. bunu ev, araba, cep telefonu ve hatta eş seçerken bile yapabilirsiniz ancak motosiklet farklıdır. hiçbir pilot uçmaya boeing 737 ya da f-16 ile başlamaz. siz de gidip ilk motor olarak cbr, fazer, gs, vfr bilmemne almayın, adamı hasta etmeyin. asla "bine bine öğrenirim", "daha güçlü motosiklet daha iyidir", "bir kere alacağım, almışken iyisi olsun", efendime söyleyeyim "buna binersem gülerler bana" gibi saçmasapan şeyler düşünmeyin. düşünüyorsanız bilenlere sorun. ikna olmadıysanız birilerine daha sorun. onca laftan sonra yine ikna olmadıysanız allah belanızı versin. bu kadar da açık konuşuyorum.
- (bkz: yeni başlayanlar için motosiklet)

bunlar dışında:
- sene 1990 değil. elinizin altında koskocaman internet var. yerli ve yabancı sitelere girin, alacağınız model (ve aksesuarlar) hakkında ayrıntılı inceleme ve test yazıları bulun, kullananlar ne diyor, nesinden memnunlar nesinden değiller, bunlar sizin beklentilerinizle örtüşüyor mu araştırın soruşturun iyice. motorun karakteristik özelliklerini, iyi yanlarını, kötü yanlarını ve kronik sorunlarını öğrenin. kafanıza takılanları mesaj atın, soru sorun. alım sürecinde en çok vakti buna harcayın. sabırsızlanmayın.
- karar verdikten sonra hemen almak için acele etmeyin. mümkünse birkaç hafta piyasayı takip edin. hem rayiç bedelleri öğrenirsiniz, hem de biraz beklerseniz muhtemelen daha uygun bir fiyata, daha iyi aksesuarlı ya da daha iyi durumda bir makine bulabilirsiniz.
- fiyatlar kışın daha ucuzdur.
- alacağınız motosikleti bilin. gidip de "abs'si var mıydı bunun?" diye sormayın satıcıya. çiğ çiğ yerler sizi.
- bir tanıdıktan ya da tanıdığın tanıdığından bulabiliyorsanız tercih edin.
- yarıştırılmış, serserilik yapılmış, kuryeden pizzacıdan çıkma motosiklet almayın.
- mümkünse almaya karar verdiğiniz motosikletin aynı modelinden bir iki tane daha bulup onları da inceleyip deneyin. alacağınız motosiklette gözünüzden kaçan ya da sorun olup olmadığından emin olmadığınız şeyleri böylece farkedebilirsiniz (garip motor sesi, yıpranmalar, kontrollerde tutukluk, vs.)
- alacağınız makineyi mutlaka "kendiniz" binip deneyin. motorun sahibi bunun için sizden kimlik ya da tutanak gibi şeyler isteyebilir, arkanıza binmek isteyebilir, vs., anlayışla karşılayın. birkaç tur atın, her tür sağa dönün sola dönün, hız yapın, fren yapın, motorun ısınmasını bekleyin. denemenize izin verilmeyen, garip sesler veya dumanlar çıkaran, yağ akıtan falan bir şeyse bir saniye bile düşünmeden gidin. onun da dışında hoşunuza gitmeyen, içinize sinmeyen şeyi almayın.
- özellikle kilometre ilerlemişse elciklerde ya da grenajda ufak tefek çizikler olmasını dert etmeyin. ancak pazarlık yaparken kullanın tabii ki.
- gidon, egzoz, grenaj ve manetlerdeki çizikleri inceleyin. kısa, yüzeysel ve paralel olmayan çizikler genelde önemsizdir. ancak uzun, derin ve paralel çizikler bir kazaya işaret eder. çok fena huylanın.
- pegleri inceleyin. üst yüzeydeki yıpranma genelde motosikletin uzun süre kullanılmış olduğunu gösterir. alt yüzeydeki yıpranmalar ise yalnızca sürücünün virajlarda çok yattığını gösterir, önemli değildir.
- ön çatalları inceleyin; yamukluk, çizik var mı? ön tekerleği bacaklarınız arasında tutup gidonu sağa sola oynatın. boşluk olmaması gerekir.
- lastikleri inceleyin. lastiklerin doğru ve uygun olduğuna emin olun. motoru düz tuttuğunuzda ön ve arka lastikler aynı hizada olmalıdır. lastiğin yüzeyini inceleyin. bir yerinde renk farkı varsa muhtemelen bir çatlak kapanıp boyatılmıştır.
- motordan, egzozdan, çatallardan, depodan, radyatörden vs. hiçbir sızıntı olmadığından emin olun.
- yan sehpaydı kornaydı sinyaldi, debriyajdı frendi ıvır zıvırdı bütün kontroller düzgün ve akıcı biçimde çalışıyor mu? gidon kilidi işliyor mu? fren, sinyal vs. lambaların hepsi olması gerektiği gibi yanıyor mu? göstergeler ve ışıklar doğru çalışıyor mu?
- hava filtresine muhakkak bakın. yerine tam oturmuş mu? oturmamışsa o motora toz girmiştir pislik girmiştir, kesinlikle almayın. filtrenin kirliliği kilometre ve bakım değerlerine göre normal mi?
- çift egzozlu bir motosikletse basıncın iki egzozda da aynı olması gerekir. ayrıca motor çalışırken ellerinizi bağlantı noktalarına yaklaştırarak sızıntı olup olmadığına bakın.
- parçaların ömrüyle motorun odometresi tutarlı olmalıdır. unutmayın ki ister mekanik ister dijital olsun, motorun kilometresi kolayca değiştirilebiliyor.
- sahibiyle biraz laflayın. ne amaçla satıyor, motosiklet ne şartlarda kullanılmış, garajda mı açıkta mı durmuş, daha önce kaç sahibi olmuş, bunlar motoru ne amaçla kullanmış, rodajı nasıl yapılmış öğrenin.
- aynı şekilde bakımları nerede ve ne zaman yapılmış, ufak olsun büyük olsun kazası var mı, devrilmiş mi, parçaları değişmiş mi, modifiye edilmiş mi bunları da öğrenin.
- altın kural: sahibini gözünüzün tutmadığı bir motoru almayın kesinlikle.
- bu işten az çok anlasanız bile yanınızda bu işten -gerçekten- anlayan birileriyle gidin (sürüş tecrübesi olmakla motordan mekanikten anlamak aynı şey değil). motosiklet, ufak tefek sorunları dahi sürücüsünün hayatına malolabilen bir makinedir. örneğin iğne deliği kadar bir deliği farketmediğiniz için buradan sıçrayacak bir yağla dengenizi kaybedip düşüp haftalarca hastanelik olabilirsiniz (epey uç ve istisnai bir örnek tabi bu kadarı, ama gerçektir).
- tanıdığınız hiçbir usta yoksa o markanın yetkili servisinde belli bir ücret karşılığı 2. el kontrolü yaptırabilirsiniz - ama açıkçası bunlara her zaman çok güven olmuyor, tanıdığınız yoksa servislerde de ayakta kandırılmanız olası.
- seleyi ve mümkünse depoyu da indirip orasına burasına bakın motorun. önemli vidalar civatalar yalama olmuş mu, takım çantasında eksik var mı, vs. sağını solunu kurcalayın.
- motorun sahibinin ne kadar özenli olduğu çok önemlidir. yağ, soğutma suyu, fren hidroliği seviyeleri, bakım aralıkları, paslanmalar, çizikler, yıpranmalar, lastikler, zincir, kablolar, borular, motorun genel durumu ve temizliği, debriyaj ve zincir boşluğu gibi küçük ipuçlarını iyice inceleyin.
- yağ yeni değişmişse bal rengi ya da kırmızı, aksi takdirde siyaha yakın olmalıdır. yağın gri olması yağda metal parçaları bulunduğunun (kros motorlarda bir nebze kabul edilebilir, cadde motorlarında hayır), yağdaki beyazlıklar motora su kaçtığının (almayın o motoru), parlak metal tozlar ise motorun aşırı yıprandığının (koşarak kaçın) göstergesidir.
- soğutma suyu rengi açık yeşil olmalıdır. renksiz su paslanmayı ve donmayı önleyici antifriz kullanılmadığının ya da motorun yarıştırıldığının, pembe su motorun zorlandığının, kahverengi su ise suda pas ya da yağ bulunduğunun göstergesidir. bu durumlarda almayın o motoru. su hiç yoksa hem almayın, hem de sahibinin suratına tükürün.
- renklerden devam. egzoz dumanı renksiz ya da bilemedin açık gri olmalıdır. siyaha yakın bir duman kirli buji ya da hava filtresi, mavi duman yağ yakan motor (yalnızca iki zamanlılarda normaldir), ısınmış motordan çıkan beyaz duman ise gevşek silindir kapağı contasına işarettir (hiç iyi değil).
- ola ki orijinal egzoz değiştirilmişse motorun elektronik ayarlarının da serviste buna göre yeniden yapılmış olması gerekir. yapılmamışsa motor uzun zamandır hatalı çalışıyordur, haşat olmuştur.
- değiştirilmiş parçaları sorun. aşırı parlak gözüken kısımlardan şüphelenin.
- fazla modifiye edilmiş motosikletleri almayın.
- yanınızda ufak bir fener getirin. iç kısımlara tutun. ezilmiş, çatlamış, kırılmış parçalar olabilir.
- görsel muayene dışında elinizle de yoklayın. tam oturmamış grenaj muhtemelen düşmüş bir motora işarettir.
- lastikler, balatalar, zincir gibi periyodik değişen parçaları ve sarf malzemelerini, bir sonraki bakım ve resmi muayene zamanlarını hesaba katın. yakın zamanda yenilemeniz gerekecekse bunların maliyetini de fiyata dahil edin.
- boyanmış motosikletlere büyük şüpheyle yaklaşın.
- fiyat karşılaştırması yaparken motosikletin modeli ve kilometresinin yanı sıra aksesuarlarını ve sahibinin verdiği diğer ıvır zıvırı da dikkate almayı unutmayın.
- ne kadar iyi durumda gözükürse gözüksün, isterse daha dün alınmış olsun, asla ama asla ikinci el kask almayın. asla.

- motorun yedek anahtarını, kullanma kılavuzunu, servis kitapçığını, garanti belgesini ıvır zıvırı almayı unutmayın.
- ileride sorabileceğiniz sorular için satın aldığınız kişinin iletişim bilgilerini kaybetmeyin.
- satıcının karşısında ezilmeyin büzülmeyin. para da sizde, alıp almama tercihi de. avantajlı taraf sizsiniz.
- pazarlık yapın. yanınızda biri varsa güçlerinizi birleştirin.
- her modelin, hatta her motosikletin huyu suyu birbirinden farklıdır. ne kadar deneyimli bir sürücü olursanız olun aldıktan sonra "o motosiklete" tamamen alışana kadar fazlasıyla temkinli kullanın.

- son olarak, bu yukarıdakilerin hepsi size pazarlık payı kazandıracak olsa da her şeyi çok ince eleyip sık dokumayın. en önemlisi, hiçbir motosiklet mükemmel olmadığı gibi ister sıfır ister ikinci el olsun, hemen her zaman açık ya da gizli bir sorunu vardır. bunu kabullenin, çok dert etmeyin.

yazar: 386dx