Panik Fren, Fren nedir?

[Yalım Erkmen]

Panik frende bunları sırasıyla yapmayı akla getirecek bizim gibi amatör olarak binen babayiğit bulunur mu zannetmiyorum.
Hocaların dediği bunları zaman zaman uygun alanlarda yere şişe dikerek yapmak. Bu tarz egitimleri kendi aramızda da yapabiliriz.
Ancak bu şekilde alışkanlık sağlanır.
Oyle durumlar olabilir ki fren yerine kontra yapıp kurtarmak da uygun olabilir.Maksat o saliseler içinde dogruyu bulabilmek.

[Kaan Öztürk]

Ersan hocam teşekkürler.

Bence, hangisinin doğru olduğu, kullandığınız motor, motorun lastikleri ve zemin' nin durumuyla direk orantılı. Motorunun tepkilerini iyi analiz etmiş her sürücü buna kendi karar verir. Panik bu adı üstünde. Aklın başında değil. Refleksler devrede. Yukarıda ki 4 maddeye Tayfun hocam da (ki kendisini tanırım) Panik ve şartlara göre, en direk tatbik edebilecek midir ? sanmıyorum. Çok tartışmaya açık bir konu değil bence .Şartlara göre Değişken.
Eğitim Şart

[Hakki Orun]

Ya Ersan bayiliyorum senin su basliklara ve de tartismayi yurutme tarzina!

Akadaslar hepiniz konuyu bir tarafindan cevaplamissiniz. Hepinizin yazdiklarini dogruluk payi olan kisimlari var. Ancak, haddim olmayarak bir iki ilave ile ben de biraz netlik getireyim isterim.

Konumuz PANIK. FREN. degil mi?

Eh o zaman bakalim mi Panik olunca vucudumuz hangi sistemleri ile tepki veriyor.
Vucudumuzun otomasyon sistemi, her hal ve sart altinda kendini koruyucu tedbirleri kullanir ve ona gore tepki verir. Yani, onumuzde acaip, siradisi bir durum var ise, o durumda beyin degil, beyincik devreye girer ve bizi o duruma dahil etmeden uzaklastirmayi secer. Bu durumda, motorumuza kumanda edecegimiz elimizin ayagimizin altinda ne var ise hepsini kullanir. Yani on fren, arka fren, debriyaj ne varsa hepsine allah ne verdiyse asilir! Bunun onune gecmek icin onceden senaryosu yazilmis kaza filmi cekiyor olmamiz gerekir. Ama hayattaki gercekler oyle degil di mi ama.

Fren! Fren deyince, motor icin, on fren, ve arka fren var. Ancak teknolojinin getirdigi bazi farkliliklar da var, hani kombine fren, dual kombine fren, ABS li fren gibi. Panik aninda dusunmedigimiz ve otomatik koruyucu devrelerimizle davrandigimiz icin, bu fren cesitleri neticeyi direkt olarak etkiler. ABS olmayan bir fren sisteminde on freni kilitlerseniz, ya highside olur, ya lowside ama her ahvalde kontrol sizde olmaz. Ogretilenler, ABS siz motorlarda freni limon sikar gibi sikmak gerektigidir. Ancak, PANIK aninda bunu kimsenin yapamayacagi da buyuk oranda dogrudur. Dolayisiyle motor secimlerimiz onemli bir etkendir.

Yol sartlari; bu konuda ki diger bir faktorde o an icinde bulundugmuz yol sartlaridir. Hani islak, micir filan gibi. Bu etkenler de fren mesafesini ve etkisini degistirir.

Fren kullanimi; bu bir aliskanlik ve iddia konusudur ama yine de konusmaya deger. Iki parmak mi dort parmak mi gibi. Iki parmakla fren yapilmasi durumunda en iyimser ihtimal, diger iki parmaginizi manetle elcik arasinda kaldigi icin, incitmek ya da freni tam sikistramamak olabilir, bir diger ihtimal ise freni sikip, o parmaklari kirmaktir. Yani kisaca fren her durumda ( ki aliskanlik olsun) dort parmakla kullanilir. Kotu ihtimalde ise iceride kalan iki parmak kasilmadan dolayi gazin kapanmasini onleyecektir.

DEBRIYAJ: panik aninda elinizin altinda ne varsa hepsine asilirsiniz, buna debriyaj da dahil. Bu bir refleks harekettir. Panik fren aninda aklinizda tek bir sey vardir, o da nasil carpacagim! Ya da nereye vuracagimdir! Bu arada ya once arka fren yapsam, sonra on freni progresfi kullansam, heh tamam kompresyonda yaptik simdi debriyaji cekebilirim diyebilen varsa, onun zaten panik frene ihtiyaci yoktur. Son derece kontrollu bir surucudur, ya da onundeki duruma olan mesafesi coktur! Yukarida kalin harflerle yazdigim gazin acik kalmasi durumunda debriyajin cekilmis olmasi ne buyuk bir nimettir degil mi?

Fren yapmaya basladiginiz an ile carpma ani arasinda kimse baska birsey dusunup programlayip uygulayamaz. Belki Superman yapar. Bu isin en kolayi, vucudumuzun da hemen verecegi tepkidir, yani ne varsa, Allah ne verdiyse asilin! Fren yapmaya geciktiginiz her an sizi kazaya daha cok yaklastiracaktir. Arka frenin yavaslatmasi ile on frenin yavaslatmasi arasindaki farki hepimiz biliyoruz. Gec klamis frenleme ise yarayamayabilir.

Aslinda ogrenmek demek, kendi deneyimlerimizi, baskalarinin uzun arastirmalar neticesi, ve buyuk cogunlugun yapabildigi veya yapamadigi olaylar ile karsilastirmaktir. Buradan cikaracagimiz netice, kendi bildiklerimizi bir kenara birakip, bu cogunlugun belli bir arastirma neticesi buldugu bir cozumu, bize sunmalari karsisinda alip denemektir. Ne kaybederiz?

Ben Ugur hocamdan egitimi alirken, K1200GT ile katilmistim. Omrumde hic panik fren yapmayan biri olarak, eyvah keske baska motorla gelseydim, simdi dusunce grenajlar mahvolacak diye gecirdim icimden. Sonra, once sadece arka fren ile 20 m. Mesafede duran motorum, on fren ile ki ( ABS var ve manet elcige yapisana kadar sikarak) 12 m. Ve her iki fren ile 8 m. Mesafede duruyordu. Hicbir dusme riski olmadan, arka tekerden dumanlar cika cika, on tarafta teker yerinden cikacakmis gibi takirdayarak (ABS). Butun bu denemeler 50 Km surat ile yapiliyordu.

Ileir surus becerilerimi gelistirene kadar bir ki defa ihtiyacim oldu, ve her seferinde motoruma hakim olabildim. Tavsiye ederim. Artik panik fren yapmiyacak sekilde gidiyorum, cok da keyifli oluyor.

Sevgilerimle arkadaslar.

[Ersan ÖZYURT]

Ya Ersan bayiliyorum senin su baaliklara ve de tartismayi yurutme tarzina!

Akadaslar hepiniz konuyu bir tarafindan cevaplamissiniz. Hepinizin yazdiklarini dogruluk payi olan kisimlari var. Ancak, haddim olmayarak bir iki ilave ile ben de biraz netlik getireyim isterim.

Konumuz PANIK. FREN. degil mi?

Eh o zaman bakalim mi Panik olunca vuxudumuz hangi sistemleri ile tepki veriyor.
Vucudumuzun otomasyon sistemi, her hal ve sart altinda kendini koruyucu tedbirleri kullanir ve ona gore tepki verir. Yani, onumuzde acaip, siradisi bir durum var ise, o durumda beyin degil, beyincik devreye girer ve bizi o duruma dahil etmeden uzaklastirmayi secer. Bu durumda, motorumuza kumanda edecegimiz elimizin ayagimizin altinda ne var ise hepsini kullanir. Yani on fren, arka fren, debriyaj ne varsa hepsine allah ne verdiyse asilir! Bunun onune gecmek icin onceden senaryosu yazilmis kaza filmi cekiyor olmamiz gerekir. Ama hayattaki gercekler oyle degil di mi ama.

Fren! Fren deyince, motor icin, on fren, ve arka fren var. Ancak teknolojinin getirdigi bazi farkliliklR da var, hani kombine fren, dual kombine fren, ABS li fren gibi. Panik aninda dusunmedigimiz ve otomatil koruyucu devrelerimizle davrandigimiz icin, bu fren cesitleri neticeyi direkt olarak etkiler. ABS olmayan bir fren sisteminde on freni kilitlerseniz, ya highside olur, ya lowside ama her ahvalde kontrol sizde olmaz. Ogretilenler, ABS siz motorlarda freni limon sikar gibi sikmak gerektigidir. Ancak, PANIK aninda bunu kimsenin yapamayacagi da buyuk oranda dogrudur. Dolayisiyle motor secimlerimiz onemli bir etkendir.

Yol sartlari; bu konuda ki diger bir faktorde o an icinde bulundugmuz yol sartlaridir. Hani islak, micir filan gibi. Bu etkenler de fren mesafesini ve etkisini degistirir.

Fren kullanimi; bu bir aliskanlik ve iddia konusudur ama yine de konusmaya deger. Iki parmak mi dort parmak mi gibi. Iki parmakla fren yapilmasi durumunda en iyimser ihtimal, diger ikimparmaginizi manetle elcik arasinda kaldigi icin, incitmek ya da freni tam sikistramamak olabilir, bir diger ihtimal ise freni sikip, o parmaklari kirmaktir. Yani kisaca fren her durumda ( ki aliskanlik olsun) dort parmakla kullanilir. Kotu ihtimalde ise iceride kalan iki parmak kasilmadan dolayi gazin kapanmasini onleyecektir.

DEBRIYAJ: panik aninda elinizin altinda ne varsa hepsine asilirsiniz, buna debriyaj da dahil. Bu bir refleks harekettir. Panik fren aninda aklinizda tek bir sey vardir, o da nasil carpacagim! Ya da nereye vuracagimdir! Bu arada ya once arka fren yapsam, sonra on freni progresfi kullansam, heh tamam kompresyonda yaptik simdi debriyaji cekebilirim diyebilen varsa, onun zaten panik frene ihtiyaci yoktur. Son derece kontrollu bir surucudur, ya da onundeki duruma olan mesafesi coktur!

Fren yapmaya basladiginiz an ile carpma ani arasinda kimse baska birsey dusunup programlayip uygulayamaz. Belki Superman yapar. Bu isin en kolayi, vucudumuzun da hemen verecegi tepkidir, yani ne varsa, Allah ne verdiyse asilin! Fren yapmaya geciktiginiz her an sizi kazaya daha cok yaklasitracaktir. Arka frenin yavaslatmasi ile on frenin yavaslatmasi arasindaki farki hepimiz biliyoruz.

Aslinda ogrenmek demek, kendi deneyimlerimizi, baskalarinin uzun arastirmalar neticesi, ve buyuk cogunlugun yapabildigi veya yapamadigi olaylar ile karsilastirmaktir. Buradan cikaracagimiz netice, kendi bildiklerimizi bir kenara birakip, bu cogunlugun belli bir arastirma neticesi buldugu bir cozumu, bize sunmalari karsisinda alip denemektir. Ne kaybederiz?

Ben Ugur hocamdan egitimi alirken, K1200GT ile katilmistim. Omrumde hic panik fren yapmayan biri olarak, eyvah keske baska motorla gelseydim, simdi dusunce grenajlar mahvolacak diye gecirdim icimden. Sonra, once sadece arka fren ile 20 m. Mesafede duran motorum, on fren ile ki ( ABS var ve manet elcige yapisana kadar sikarak) 12 m. Ve her iki fren ile 8 m. Mesafede duruyordu. Hicbir dusme riski olmadan, arka tekerden dumanlar cika cika, on tarafta teker yerinden cikacakmis gibi takirdayarak (ABS). Butun bu denemeler 50 Km surat ile yapiliyordu.

Ileir surus becerilerimi gelistirene kadar bir ki defa ihtiyacim oldu, ve her seferinde motoruma hakim olabildim. Tavsiye ederim. Artik panik fren yapmiyacak sekilde gidiyorum, cok da keyifli oluyor.

Sevgilerimle arkadaslar.

Sağol Hakkı Abi ama ne yalan söyleyyeim, asıl ben senin, şu konuyu derleyip toparlamana hayran oluyorum. Tam "aha karışıyor, nasıl toplasam" derken, imdada yetişiyorsun.

[AtagünTERZİ]

Daha önce bana öğretilen;

-açık olan gazı kapatmak, aynı anda ön fren ve debriyaj manetlerini örtmek
-arka fren ile aynı anda ön fren ve artan kuvvetle frenlemek
-stop etmeye yakın debriyaj

idi fakat kendi uygulamalarımda şunu gördüm ki;
-artan kuvvetle yaptığım frenlemelerde ağırlık dağılımı git gide öne yüklendiğinde bir an geliyor ki mutlaka arka tekerlek kayıyor.
-eğer arka frenin dozunu biraz fazla kaçırırsam arka tekerlek bloke olduğu için motor stop ediyor.

Her durumda kayma ve düşme tehlikesi yaşıyorum. Ayrıca arka teker kayarken manevra yapmak = yere yapışmak gibi bir şey.

Bu nedenle çok kısa bir zaman içinde bütün konsantrasyonumu ön frenin dozlamasına vererek yük dağılımı öne bindikçe dozu artırmayı tercih ediyorum. ama aynı zamanda arka frende de ayağım dokunur dokunmaz bekliyor. Son duruş esnasında arka frene basıyorum. Çünkü ön frenle durduğumda son duruştan sonra ön amortisördeki yüklenme tekrar boşalırken beni geriye itip motorun dengesini bozabiliyor. Son noktada arka fren kullandığımda bu durumu yaşamıyorum.

yani bence
- gazı kapama ve manetleri örtme
- dozlayarak ön fren, debriyajı çekme ve arka fren hazırlığı
- durmaya yakın yada durma noktasında arka fren

Güzel konu için teşekkürler Ersan hocam.

[Ersan ÖZYURT]

Daha önce bana öğretilen;

-açık olan gazı kapatmak, aynı anda ön fren ve debriyaj manetlerini örtmek
-arka fren ile aynı anda ön fren ve artan kuvvetle frenlemek
-stop etmeye yakın debriyaj

idi fakat kendi uygulamalarımda şunu gördüm ki;
-artan kuvvetle yaptığım frenlemelerde ağırlık dağılımı git gide öne yüklendiğinde bir an geliyor ki mutlaka arka tekerlek kayıyor.
-eğer arka frenin dozunu biraz fazla kaçırırsam arka tekerlek bloke olduğu için motor stop ediyor.

Her durumda kayma ve düşme tehlikesi yaşıyorum. Ayrıca arka teker kayarken manevra yapmak = yere yapışmak gibi bir şey.

Bu nedenle çok kısa bir zaman içinde bütün konsantrasyonumu ön frenin dozlamasına vererek yük dağılımı öne bindikçe dozu artırmayı tercih ediyorum. ama aynı zamanda arka frende de ayağım dokunur dokunmaz bekliyor. Son duruş esnasında arka frene basıyorum. Çünkü ön frenle durduğumda son duruştan sonra ön amortisördeki yüklenme tekrar boşalırken beni geriye itip motorun dengesini bozabiliyor. Son noktada arka fren kullandığımda bu durumu yaşamıyorum.

yani bence
- gazı kapama ve manetleri örtme
- dozlayarak ön fren, debriyajı çekme ve arka fren hazırlığı
- durmaya yakın yada durma noktasında arka fren

Güzel konu için teşekkürler Ersan hocam.

Size teşekkürler. Genel olarak doğru uygulama olmakla beraber, Hakkı Abi nin yazısının son kısmını bir daha okumanı rica ediyorum. Panik anında arka freni kullanmamak veya geç kullanmak, elimizdeki kaynağı kullanmamak demek. Hakkı Ab nin açıklmasında ne diyor; 50 km hızda sadece ön fren 12m, iki fren beraber 12 m. Fark= 4 m. Bir araba boyu ne kadar, 3-4 m. Bir araba boyu geç durmak ile durmamak arasındaki farkdan bahsediyoruz. Başka bir deyişle, önünüzdeki arabaya çarpmadan durmaktan veya çarpıp durmaktan. Bu 50 km hızda üstelik. Hep elli km ile gittiğimizi iddia etmeyecekmiyiz di mi? Elinizdeki kaynakları kullanın.

Ne, sadece arka fren mi? değerlendirmeye bile almıyoruz. )

[Hakki Orun]

Hee pardon ya, birsey unuttum. Yazi uzamasin diye kisaltmaya ugrasirken bu sefer de unutuyorum.

Motorda oturus pozisyonumuzu hepimiz biliyoruz, dirsekler serbest gevsek ve dirsekten elcige kadar olan kisim yere paralel, bacaklar deponun iki yanina yapisik, ayaklar parmaklarin bittigiyerden peglere basiyor.

Simdi frenleme aninda, bu poziyon degisirse, o kisa surede yapilan frenden dolayi one dogru gelmekte olan agirliga biz de katkida bulunmus oluruz. Halbuki, yapilmasi gereken, bacaklari iyice sikmak ve bu sayede motora verecegimiz agirlikla depoyu one itmektir. Bu durumda hem gidon serbest kalacak, hem de yuk aktarimi depo hizasinda kalacaktir. Yani one yigmaktan cok, ileri dogru itecegiz motorumuzu.

Konu bildiklerimizi bir ARKADASIMIZIN menfaatine paylasmak olunca ben yanindayim Ersan merak etme. Karismaz abicigim, hepsi hepsi iki tekerimiz iki frenimiz var. hee bir de basimizin belasi debriyaj!

[Ersan ÖZYURT]

Hee pardon ya, birsey unuttum. Yazi uzamasin diye kisaltmaya ugrasirken bu sefer de unutuyorum.

Motorda oturus pozisyonumuzu hepimiz biliyoruz, dirsekler serbest gevsek ve dirsekten elcige kadar olan kisim yere paralel, bacaklar deponun iki yanina yapisik, ayaklar parmaklarin bittigiyerden peglere basiyor.

Simdi frenleme aninda, bu poziyon degisirse, o kisa surede yapilan frenden dolayi one dogru gelmekte olan agirliga biz de katkida bulunmus oluruz. Halbuki, yapilmasi gereken, bacaklari iyice sikmak ve bu sayede motora verecegimiz agirlikla depoyu one itmektir. Bu durumda hem gidon serbest kalacak, hem de yuk aktarimi depo hizasinda kalacaktir. Yani one yigmaktan cok, ileri dogru itecegiz motorumuzu.

Abi, ben sana ne diyeyim. Ellerine sağlık.

[Hakki Orun]

Son alinti yaptigin yazimi editledim. Bak istersen

[Ersan ÖZYURT]

Son alinti yaptigin yazimi editledim. Bak istersen

Alkışlıyor, yüzde bin katılıyorum Abi.